Borsada işlem gören hisse senetlerinin analizinde kullanılan en temel yöntemlerin başında Fiyat / Kazanç oranı (Price / Earnings ratio) kısaca F/K yöntemi gelir.
Bu en bilinen yöntemdir.
Günlük yaşantımızda bir şey satın alırken öncelikle fiyatına bakarız.
Bu durum hisse senetleri için de geçerlidir.
Tanım
Fiyat / Kazanç oranı bir hisse senedinin elde ettiği kâra göre fiyatını ölçme amacıyla kullanılan bir değerleme oranıdır.
Fiyat / Kazanç oranı, kâr çarpanı olarak da bilinir.
Konuşma dilinde bu yönteme bakkal hesabı denildiği de olmakta.
Bir hisse senedinin piyasa fiyatı, yatırımcıların ona sahip olmak için ne kadar para ödemeye istekli olduklarını gösterir.
Bir diğer anlatımla F/K oranı bir şirketin elde ettiği her birim kâr için yatırımcıların ödemeye razı olduğu fiyatı gösterir.
F/K oranı,yatırım kararını vermeden önce bir hisse senetlerinin ucuz ya da pahalı olduğunu anlamak için kullanılır.
F/K oranı bir hisse senedinin;
– Değerinin üzerinde mi?
– Yoksa değerinin altında mı?
fiyatlandığını yatırımcılara göstermeye yardımcı olur.
Bu manada;
– Yüksek F/K oranı ile işlem gören hisseler pahalı,
– Düşük F/K oranı ile işlem gören hisseler ise ucuz kabul edilir.
Ancak F/K oranı her zaman hissenin gerçek değerini göstermeyebilir.
F/K değerinin yüksek olması
Bir şirketin F/K değerinin yüksek olması iki anlama gelir.
1- Şirketin ileriye dönük beklentisi yüksektir.
Yatırımcılar daha yüksek kâr bekledikleri için güncel kâr oranına oranla daha yüksek bir hisse fiyatı ödemeye razı oluyorlardır.
2- Şirket hissesi, ettiği kâra oranla pahalıdır.
Hissenin kârı düşük olsa da piyasadaki yatırımcı algısı olumludur.
Kimi zaman şirketlerin kısa dönemli kârlarında oluşan dalgalanmalar bu değeri yükseltip düşürebilir.
Örnek olarak son 5 yılda 1-2 milyon dolar aralığında kâr eden bir şirket düşünelim.
Bu şirketin F/K oranı da 10 olsun.
Eğer bu şirketin güncel yıl içinde kârında kısa dönemli bir artış görür ve 1-2 milyon yerine 4 milyon dolar kâr ederse F/K oranı bu son kâr artışından dolayı düşecektir.
Bu şirketin gelecekte bu kârı sürdürme becerisinin olmadığı bir durum olarak yorumlanır.
Kısa dönemli kâr artışı, şirketi hak ettiği değerlemeden daha yükseğe çıkararak yatırımcıları yanıltmaktadır.
Bu yüzden güncel F/K değerinin yanı sıra ileriye dönük F/K değerini de göz önünde bulundurmak gerekir.
F/K oranı nasıl hesaplanır?
F/K oranını hesaplamak için üç veriye gereksinim vardır. Bunlar;
– Şirketin son 4çeyrekte elde ettiği kâr,
– Şirketin ödenmiş sermayesi ve
– Hisse senedi güncel fiyatı.
Hisse senedinin hisse başına kazanca bölünmesiyle ortaya çıkan orana F/K oranı denir.
Buna göre, hisse senedinin F/K oranını hesaplamak için aşağıdaki formül kullanılmalıdır:
Hisse Başına Kâr = Yıllıklandırılmış Net Kâr / Ödenmiş Sermaye
F/K Oranı = Hisse Senedi Fiyatı / Hisse Başına Kazanç (Earnings per share / EPS)
Bu formüllerde kullanılan hisse senedi fiyatı, hisse senedinin mevcut piyasa fiyatıyken; EPS ise şirketin son 12 aydaki hisse başına kazancıdır.
Ancak burada dikkat edilmesi gereken husus, şirketin son 4 çeyrek toplamında zarar etmesi halinde cari F/K oranının dikkate alınmayacağıdır.
Burada, bir şirket ilgili döneme yönelik olarak hiç kazanç bildirmez ya da zarar bildirirse, hisse başına kazancı eksi bir sayı olacaktır.
Buna göre, borsadaki her iş kolunun geçmişte işlem gördüğü fiyatlar ile temel değerleri arasında oluşan tarihi bir çarpan değeri vardır.
Bu incelemeler yatırımcılara iş kolu ya da zaman temelli olarak hisse senetlerini çözümleme olanağı sağlar.
F/K oranı nasıl yorumlanır?
Bir hisse senedinin F/K’ sına bakmak, şirketin tarihi F/K’ sı ya da aynı iş kolundaki rakiplerinin F/K’ sı ile karşılaştırılmadığı durumlarda yatırımcılar için anlamlı bilgiler vermeyecektir..
Buna göre;
– Tarihi F/K oranı, son 12 ayın (ardışık 12aylık kazançlar olarak bilinir) ya da son mali yılın gerçek hisse başına kazançlarına dayanırken,
– İleriye dönük F/K oranı ise şirket ya da uzmanlar tarafından sağlanan bir sonraki mali yıl için tahmini hisse başına kazançlara dayanır.
10 ve 50 F/K oranına sahip iki şirket incelendiğinde burada;
– İlk şirketin yatırımcılarının1 dolarlık kârı satın almak için 10 dolar ödemeye,
-İkinci şirketin yatırımcılarının ise 1dolarlık kârı satın almak için 50 dolar ödemeye razı olduğu söylenebilir.
Ancak, herhangi bir karşılaştırma yapmadan 10 F/K’ ya sahip bir hisse senedinin ucuz mu olduğu ya da 50 F/K’ ya sahip bir hisse senedinin pahalı mı olduğu sonucuna varmak çok kolay değildir.
Faiz F/K ilişkisi
Hisse senetleri ile tahvil faizlerinin F/K oranları arasında ters yönlü bir ilgileşim vardır.
Faizlerin düşük olduğu ülke borsaları daha yüksek F/K ile işlem görürken, yüksek faiz oranlarına sahip ülkeler düşük F/K oranlarıyla işlem görürler.
Faiz kesin bir getiri sağladığından, faizlerin yüksek olduğu dönemde riskli varlıklardan beklenen getiri de yükselir.
Bu da F/K oranlarının düşmesine neden olur.
Yüzde 10 faiz oranı olan bir yerde 100 TL’niz size 10 TL kesin bir getiri sağlar.
Böyle bir ortamda 100 TL’ye aldığınız hisse senedinin yılda 10 TL’den daha fazla kazanmasını beklersiniz.
Bu da F/K oranının 10’un altında olması demektir.
Faizlerin yüzde 20 olduğu bir yerde 100 TL ile 20 TL kesin getiri elde edebilirsiniz.
Bu durumda alacağınız hisse senedinin hisse başına 20 TL üzerinde kâr elde etmesini beklersiniz ki bu da F/K oranının 5’in altında oluşması anlamına gelir.
İdeal F/K oranı kaç olmalıdır?
Tüm borsalar geneli için ideal bir ortalama F/K oranı bulunmamaktadır.
Ancak, tarihsel olarak küresel piyasaların yakından takip ettiği bir borsa endeksi olan S&P 500’ün ortalama F/K oranı 13-15 arasında yer almaktadır.
Yorumlar kapalı.