“Farkındayız, kanseri yeneceğiz”
Kanser hastalığı beraberinde getirdiği sağlık sorunlarının yanı sıra, maddi ve manevi yönden uzun süreli ve her yönlü mücadele gerektiren bir hastalıktır. Her yıl tüm dünyada 14.1 milyon kişinin yeni tanı aldığı ve 8,8 milyon kişinin de yaşam kaybına sebep olduğu bilinen bir hastalık olan kanser hastalığı; yaş, cinsiyet, dil, din, ırk ve sosyal statü ayırımı yapmaksızın tüm insanları her yönüyle etkilemektedir.
Her hastalıkta olduğu gibi sağlığımızı bozan her durum yaşam kalitemizi de bozmaktadır. Kanser hastalığı gibi sinsi, hızlı ilerleyen ve hayatı tehdit eden hastalıklar erken dönemde teşhis edilmedikleri takdirde kişilerin yaşama haklarını ellerinden alabilmektedirler. Tedavi ve sağlıklı yaşam şansı ancak hastalık erken tanındığı zaman mümkün olabilen kanser hastalığında kişilerin bilgili olması gerekmektedir!…
Her konuda olduğu gibi kanser hastalığının da bireyler tarafından tanınıyor olması ile hastalıkla mücadelede başarıya ulaşılabilmesi arasında direkt ilişki vardır. Düşmanımızı tanımak, onunla doğru mücadele etmek anlamındadır. İnsan hayatını tehdit eden ve önemli bir sağlık problemi olan kanser hastalığında erken tanı ile tedavi sonucunda sağlıklı yaşam şansı yüksektir.
Kanser hastalığında farkındalık eğitim çalışmalarının amacı, hastalığın belirti ve bulgularını öğretmenin yanı sıra hastalıktan kişilerin korunabilmesi için gerekli bilgileri sağlamaktır. Bu iki hedefli bir süreçtir. Kişilere sağlıklı yaşam alışkanlıklarını kazandırarak kanser hastalığının oluşum riskini azaltmak ve kanser hastalıklarına karşı daha bilgili olabilmek için en sık görülen hastalık türlerinin ilk ve önemli bulgularını veya diğer anlamı ile belirtilerini kişilere tanımlayarak bilinçlendirmektir.
Hepimizin de bildiği gibi kanser hastalığının oluşumuna zemin hazırlayan ve kişileri kanser hastalığı ile yüz yüze getirebilen belli başlı unsurlar vardır. Bizler bunları kanser oluşumunda yer alan unsurlar (risk faktörleri) olarak tanımlıyoruz. Bunlar arasında en önemlileri;
1. Sağlıksız beslenme alışkanlıkları:
Yağlı ve kalori içeriği yüksek gıdaların tüketilmesi, gıdaların yakılarak yenilmesi, hazır gıdaların daha yoğunluklu olarak tercih edilmesi, sebze-meyveden ve liften fakir beslenme alışkanlıkları, kanser hastalığının oluşumunda %30 ile %70 aralığında bir oranda etki yaptığı bilinmektedir. Beslenmenin kanser oluşumundaki etkisinin önemi konunun en üst sıralarda incelenmesine sebebiyet vermektedir. Toplum farkındalık eğitimlerinde kanser hastalığından korunabilmek için kişilerin beslenme alışkanlıklarının bilinçlendirilerek değiştirilmesi hedeflenmektedir. Farkındalık eğitimleri ile kanser hastalığına zemin yaratabilecek sağlıksız beslenme alışkanlıklarından vazgeçilmesinin gerekliliği vurgulanmaktadır.
2. Sigara ve diğer tütün mamulleri kullanım alışkanlığı:
Bilimsel olarak ispatlanmıştır ki her sigara içen 3 kişiden 1 inin kanser hastalığı nedeniyle hayatını yitirecektir. Bu önemli bir orandır. Üç sigara içicisi kişiden birinin kansere yakalanıp hayatını yitireceğini anlatır. Ayni zamanda sigara içiciliğinin başka hastalıkların da gelişmesinde etken olduğu bilinmektedir. Sadece sigara değil, diğer tütün mamullerinin (puro, pipo, nargile v.b. gibi…) kullanımı da kanser açısından önemli bir risk faktörüdür. Sadece kanser hastalığı açısından değil, genel sağlığın da çok ciddi anlamda etkilendiği önemli bir risk faktörü olarak sigara ve diğer tütün mamullerinin önemli zararları konusunda toplum bireylerinin bilinçlendirilerek hastalık kaynaklarından uzaklaştırılması amaçlanmaktadır. Ayrıca pasif içici konumunda olmanın da sağlığa olan zararları ve korunabilmek için nelerin yapılması gerektiği ile ilgili bilgi paylaşımları da sağlanmaktadır.
3. Güneş ışınları:
Güneş ışınlarının kanser yapıcı etkileri tüm dünyada olduğu gibi özellikle ülkemiz için de hayati önemdedir. Cilt kanseri sıklığı yüksek olan ülkemizde güneş ışınlarından bilinçli bir şekilde korunmanın önemi tartışmasızdır. Bu nedenle farkındalık çalışmalarında güneş ışınlarından bilinçli faydalanmanın önemi vurgulanarak, cilt kanserine karşı kişilerin kendilerini nasıl koruyabilecekleri konusunda bilgilendirmeler yapılmaktadır.
4. Hareketsiz yaşam tarzı ve obezite:
Kanser hastalığının oluşumunda önemli risk faktörleri arasında hareketsiz yaşam tarzı ve sağlıksız beslenme alışkanlıklarının yol açtığı obezitenin (şişmanlık) hastalık oluşumundaki rolleri konusunda toplum bireylerinin bilinçlendirilerek sağlıklı yaşam alışkanlıklarının kazanılması ve hastalıktan korunulabilmesi açısından nelere dikkat edilmesi gerektiği konusu önemle vurgulanmaktadır.
5. Teknolojik imkanların bilinçsiz kullanımı:
Günümüzde, her yaş grubundan bireyin yoğunlukla kullandığı ve olumsuz etkileri konusuna pek dikkat edilmediği ve sağlığı her yönüyle olumsuz etkileyen teknolojik cihazların kullanımı ve genel sağlık üzerine olumsuz etkileri konusunda bilgilendirerek bilinçli kullanıcı olmaları konusunda toplum bireylerinde farkındalık yaratılmaya çalışılmaktadır.
6. Kimyasal kanserojen maddeler ve virüsler:
Bilinen ve korunulabilen risk faktörleri konusunda farkındalık yaratmak ve bu tür risk faktörlerinden korunabilmenin kanser hastalığı ve diğer sağlık problemlerinden korunabilmek adına ne kadar önemli olduğu vurgulanmaktadır.
Kanser hastalığının oluşumunda suçlanan bu etkenlerden korunma veya bilinçli kullanımının ne denli önemli olduğu tartışmasızdır.
Toplum farkındalık eğitimlerinin hastalıktan korunmada büyük faydası olduğu gibi hastalığın erken tanınmasında da etkisi tartışmasızdır. Günümüz verilerine baktığımız zaman her 8-10 kadından birinin yaşamı boyunca meme kanseri ile mücadele etmek zorunda olduğunu düşünürsek, kişilerin kendi kendilerine yapacakları meme muayenesinin öneminin ne denli büyük olduğunu daha iyi anlarız. Bir bayanın memesinde fark edebileceği kitle lezyonunun her zaman bir kanser olmadığı gibi doktora başvurmasının öneminin bilincinde olması anlamlı olacaktır. Her ailesinde kanser vakası olan kişilerin kendileri de kanser olacak diye bir kesinlik olmamasına rağmen risk artışı sahibi olduklarını bilmeleri önemli olmaktadır. Kişiye özgün, yani ailevi ve kişisel risklerin dikkate alınarak şekillendirilen bir tarama programının anlamlı olduğunu, her isteyen ve istenilen veya gerekli gereksiz yapılan tetkiklerin onları sonuca götürmediği gibi alınabilecek radyoaktivitenin kişilere zararlı olabileceği gerçeğinin kişilere vurgulanması hedeflenmektedir.
Farkındalık eğitimlerinde, genç nesillerin bilinçlendirilmesi, sigara ve diğer kanser yapıcı maddeler ile mücadelenin yanı sıra erişkin kadın ve erkek bireylerin hastalığı daha iyi tanımaları, şikayetlerini geciktirmemeleri ve erken teşhis için ne yapmaları gerektiği konularında bilinçlendirmek ve farkındalık yaratılması hedeflenmektedir.
Kanser hastalığı ile mücadelede farkındalık eğitimlerinin yeri büyüktür. Yaşa göre, cinsiyete göre eğitimde vurgulanması gerekli öncelikler değişmektedir. Eğitimin amacından sapması kişilere korku vermesi istenen bir hedef değildir. Bilakis zarar verici olabilmektedir. Bu nedenden dolayı bu konuda eğitimli ve tecrübeli kişilerce bu hizmetin yürütülmesi gerekmektedir.
Yorumlar kapalı.