Ülkemizde 2019’da 8 bebek ölümü kayıtlara geçerken, 2023’te bu rakam 16’ya yükseldi. Pediatri Kurumu Başkanı Dr. Ayşe Sayılı Erenel, bu konuda kalıcı ve etkili politikalar geliştirilmesi gerektiğini söyledi
Bebek ölüm hızı binde 4.4… Kıbrıs Türk Pediatri Kurumu Başkanı Dr. Ayşe Sayılı Erenel, gelişmiş ülkelerde bebek ölüm hızının bin canlı doğumda 3’ten az olması beklenirken, KKTC’de bu oranın 2023 yılı itibariyle binde 4.4 seviyesinde olduğunu ifade etti. Erenel, “Bu, ülkemizin kendi standartlarının gerisinde kalmaya başladığını göstermektedir.” dedi.
Hamilelik takip sistemleri güçlendirilmeli… Dr. Erenel, ülkemizde hamilelik takip sistemlerinin güçlendirilmesi ve tüm gebelere ulaşılması gerektiğini belirterek, riskli gebeliklerin erken tespit edilerek uzman ekipler tarafından takip altına alınması ve normal doğum oranlarını artıracak teşviklerin uygulanmasının önemine dikkat çekti.
Cemre CEMALİ
Doğumdan sonraki ilk 30 gün içinde gerçekleşen kayıplar, yenidoğan ölümleri olarak adlandırılırken; bir yaş altındaki ölümler ise “bebek ölümleri” olarak kayıtlara geçiyor.
İstatistik Kurumu verilerine göre; ülkemizde 2019-2023 yıllarını kapsayan 5 yıllık sürede 1 yaşın altında 77 bebek hayatını kaybetti.
Yıllar bazında bakıldığında ise 2019 yılında 8 bebek, 2020 yılında 14 bebek, 2021 yılında 26 bebek, 2022 yılında 13 bebek, 2023 yılında ise 16 bebek yaşamını yitirdi.
Konu ile ilgili KIBRIS’a değerlendirmede bulunan Kıbrıs Türk Pediatri Kurumu Başkanı Dr. Ayşe Sayılı Erenel, çocuk hekimleri olarak gözlemlerinin bebek ölümlerinde bir artış olmadığı yönünde olduğunu söyleyerek, “bütünüyle bakıldığında rakamsal artışların iyice anlaşılması ve olası risklerin önlenmesi için yapısal değişikliklere ve uzun vadeli reformlara ihtiyaç duyulmaktadır.” dedi.
Erenel, “Bebek ölümlerinde yıllık artış hızlarının yüzde 85 civarında olması bizler için düşündürücü rakamlardır. Artış oranları küçük gibi görünse de yıllık artış hızları dikkate alındığında, sorunun çözülmemesi durumunda bu oranın hızla yükselebileceği endişesi taşımaktadır.” vurgusu yaptı.
“77 bebek ölümü kaydedildi”
Kıbrıs Türk Pediatri Kurumu Başkanı Dr. Ayşe Sayılı Erenel, bebek ölümlerinin sadece bir ülkenin sağlık sisteminin etkinliğini değil, aynı zamanda sosyo ekonomik koşulları ve halk sağlığı politikalarının başarısını da yansıttığını ifade ederek, bir yaş altındaki ölümlerin bebek ölümleri olarak adlandırıldığını belirtti.
Erenel, doğumdan sonraki ilk 30 gün içinde gerçekleşen kayıpların ise yenidoğan ölümlerini kapsadığını söyleyerek, yenidoğan ölümlerinin en yaygın nedenlerinin prematüre doğum, konjenital anomaliler ve doğum sırasında yaşanan komplikasyonlar olduğunu kaydetti.
İstatistik Kurumu verilerine göre ülkemizde 2019-2023 yılları arasında toplam 77 bebek ölümünün kaydedildiğini açıklayan Erenel, Kıbrıs Türk Pediatri Kurumu olarak bu verileri yakından takip ettiklerini söyledi.
Erenel, 2019 yılı itibarıyla binde 2.67 olan bebek ölüm hızının gelişmiş ülkeler seviyesinde kabul edilebilir bir oran olduğunu ancak bu ölümlerin büyük bir kısmının yenidoğan döneminde yaşandığını ifade ederek, “Özellikle yenidoğan dönemi ölümleri incelerken bebeklerin doğum haftaları ve doğum ağırlıkları önem kazanmaktadır. Çünkü bu dönem prematüre doğumların bebek kayıplarında önemli bir etken olduğu bilinmektedir.” dedi.
Dünya Sağlık Örgütü’ne göre fetal yaşayabilirlik için tek bir tanım olmadığına dikkat çeken Erenel, bununla birlikte 23-24 hafta arası ve 500 gram altı doğan bebekler için viabilite denilen hayatta kalabilme olasılığı da oldukça düşük olduğu için ayrıca değerlendirilmesi gerektiğini, aksi takdirde yapılacak istatistiklerdeki yenidoğan ölümlerinin yanıltıcı olacağını açıkladı.
Erenel, tüp bebek tedavileri ve yardımcı üreme teknikleri sonucu oluşan çoğul gebeliklerin riskli hamilelik oranlarını artırarak bu ölümlerin artmasında rol oynayabildiğini belirterek, 0-365 gün arasında, yıllara göre gerçekleşen bebek ölümleri hakkında şu bilgiyi verdi:
“2019 yılında 8, 2020’de 14, 2021’de 26, 2022’de13, 2023 yılında ise 16 bebek hayatını kaybetti. Son beş yılda dalgalı bir seyir izleyen bebek ölümleri sayıca artış gösterse de genel olarak Avrupa ortalamalarına yakın seyretmektedir. Gelişmiş ülkelerde bebek ölüm hızının bin canlı doğumda 3’ten az olması beklenirken, KKTC’de bu oran 2023 itibariyle binde 4.4 seviyesindedir. Bu, ülkemizin kendi standartlarının gerisinde kalmaya başladığını göstermektedir.”
“2021’deki yükselişin nedeni pandemi”
Erenel, bebek ölümlerinin özellikle 2021 yılında zirve yapmasının pandeminin etkisiyle sağlık sisteminde aksaklıklar yaşandığının bir göstergesi olabileceğinin altını çizerek, sonraki yıllara ilişkin gerçekleşen bebek ölümleri ile ilgili ise şu değerlendirmede bulundu:
“2023 yılında bebek ölümlerinde tekrar artış yaşanması, sorunun sadece pandemiye bağlı olmadığını ve yapısal eksikliklerin devam ettiğini göstermektedir. Burada artış gösteren rakamlar küçük izlenimi vermekle birlikte yıllık artış hızlarının yüzde 85 civarında olması, bizler için düşündürücü rakamlardır. Artış oranları küçük gibi görünse de yıllık artış hızları dikkate alındığında sorunun çözülmemesi durumunda bu oranın hızla yükselebileceği endişesi taşımaktadır.”
Bebek ölümlerinin temel nedenleri
Kıbrıs Türk Pediatri Kurumu Başkanı Dr. Ayşe Sayılı Erenel, bebek ölümlerinin büyük bir kısmının önlenebilir nedenlerden kaynaklandığına vurgu yaparak, bebek ölümlerinin temel nedenlerini şöyle açıkladı:
“Anne sağlığının yetersiz desteklenmesi ki bu beslenme eksiklikleri, kronik hastalıklar, yetersiz sağlık hizmetlerini de içerebilir. Gebelik takip eksiklikleri, riskli gebeliklerin zamanında tespit edilememesi, sezaryen oranlarının gereğinden fazla yüksek olması, normal doğum oranlarının düşüklüğü, sezaryene bağlı komplikasyonlar.
Riskli gebeliklerin yeterli donanıma sahip hastanelerde gerçekleşmemesi ve sağlık hizmetlerine erişimde yaşanan aksaklıklar, kırsal kesimde doğum öncesi bakım eksiklikleri.”
“Kalıcı ve etkili politikalar geliştirilmeli”
Erenel, bebek ölümlerinin azaltılması için geçici çözümler yerine kalıcı ve sürekliliği olan politikalar geliştirilmesinin önemine dikkat çekerek, bunun için ilk olarak hamilelik takip sistemlerinin güçlendirilmesi ve tüm gebelere ulaşılması gerektiğini belirtti.
Ardından riskli gebeliklerin erken tespit edilerek uzman ekipler tarafından yakın izlem altına alınması gerektiğini kaydeden Erenel, “Normal doğum oranlarını arttıracak teşvikler uygulanmalı, gereksiz sezaryenlerin önüne geçilmelidir.” dedi.
Erenel, yenidoğan yoğun bakım ünitelerinin arttırılması ve donanımlarının iyileştirilmesinin de önemine vurgu yaparak, bebek sağlığı konusunda ebeveynlere yönelik bilinçlendirme programlarının yaygınlaştırılması gerektiğini ifade etti.
“Bebek ölümleri önlenebilir”
KKTC’deki bebek ölümlerinin, yalnızca pandemiye bağlanamayacak kadar karmaşık bir sorun olduğunu söyleyen Erenel, bununla ilgili şu değerlendirmede bulundu:
“Şu aşamada çocuk hekimleri olarak da gözlemimiz, bebek ölümlerinde bir artış olmadığı yönündedir. Ancak bütünüyle bakıldığında rakamsal artışların iyice anlaşılması ve olası risklerin önlenmesi için yapısal değişikliklere ve uzun vadeli reformlara ihtiyaç duyulmaktadır. Bebek ölümlerinin azaltılması, yalnızca sağlık sistemini güçlendirmekle değil, aynı zamanda toplumun tüm kesimlerine yönelik bilinçli ve sürdürülebilir politikalarla mümkün olacaktır. Kalıcı çözümlerle bu sorunun önüne geçilebilir ve her bir bebek için daha sağlıklı bir gelecek inşa edilebilir.”
Yorumlar kapalı.