YAGA Direktörü Ebru Kaptan Sertoğlu, Türkiye’nin kaynakları ile yaratılan Girişimcilik Hibe Programı çerçevesinde yenlikçi fikirler üreten gençlerin yer aldığı iki farklı projedeki yatırımcılara kaynak sağlandığını açıkladı
“2 yeni ürün üretilecek”… Kıbrıs Türk Yatırım Geliştirme Ajansı Direktörü Sertoğlu, Girişimcilik Hibe Programları ile inovatif (yenilikçi) 2 yerli yeni ürün üretileceğini açıklayarak; bu projelerden birinde tahtaya alternatif bir ürün, diğerinde ise ithal edilen ve birçok ürün içerisinde yer alan bir parçanın üretiminin yapılacağını iki fabrika kurulacağını kaydetti.
“Turizm alanına ilgi çok”... Sertoğlu, en çok talep gören faaliyetlerin turizm alanında olduğunu belirterek, yat turizmi, kamp turizmi, aktiviteler gibi yatırımların yanı sıra, şehir içindeki tarihi yapıların butik otellere dönüştürülmesi gibi taleplerin olduğunu söyledi. YAGA Başkanı, Lefkoşa ve Gazimağusa suriçinde hibe desteği alan 10 butik otel projesinin yakın zamanda hayat bulacağını dile getirdi.
“Sanayiciler maliyet düşürme hedefinde”… Sanayi sektöründe de taleplerin olduğuna dikkat çeken Sertoğlu, “Hem üretim hem de Yeşil Hat üzerinden ihraca yönelik projeler oluyor.” dedi. Sanayicilerin maliyetleri azaltmaya yönelik solar panel ya da depolama alanları için destek talepleri olduğunu ifade eden Sertoğlu, ihracata de dijital makine alımları için başvurularda bulunulduğunu anlattı.
Cemre CEMALİ
Dünyada olduğu gibi ülkemizde de yatırım çok büyük bir öneme sahip. Sağlıklı bir ekonomi için doğru noktalara doğru yatırımların yapılması ise tamamen bir planlama işi. Bu noktada ülkemizde faaliyet gösteren Yatırım Geliştirme Ajansı (YAGA) önemli bir görev ifa ediyor. YAGA yerli ve yabancı yatırımcıların doğru yatırımlar yapması için de bir rehber hizmeti veriyor.
Bu çerçevede Türkiye Cumhuriyeti Lefkoşa Büyükelçiliği Kalkınma ve Ekonomik İşbirliği Ofisi’nin finansmanı ve Başbakanlığa bağlı YAGA’nın, bu yıl ilk kez Başbakanlık bütçesi altında yürüteceği çalışmalarla 20 milyon TL’lik yeni bir destek paketini hayata geçirildi..
Türkiye Cumhuriyeti’nin 20 milyon TL kaynak sağladığı YAGA-KOBİGEM Girişimcilik Hibe Programları kapsamında ülkemizde bir ilk olarak iki girişimcimiz iki farklı sanayi ürünü üretecek. Bu üretimi gerçekleştirmek için iki yeni fabrika kurulacak.
KIBRIS’a konuşan YAGA Direktörü Ebru Kaptan Sertoğlu, ülkemizdeki yatırım faaliyetleri hakkında bilgi vererek kısa vadede hayata geçecek projeleri anlattı. Sertoğlu, genç girişimciler dışında özellikle turizm alanına ciddi bir yatırım ilgisi olduğuna vurgu yaptı. YAGA Başkanı, sanayi sektöründe de maliyet azaltıcı yeni yatırımlar için projeler hazırlandığını kaydetti.
“En çok talep turizm alanına yönelik”
YAGA Direktörü Ebru Kaptan Sertoğlu, 2008 yılından beri yürütülen ana hedefin; ülkemizdeki yatırımların önünü açmak, yatırımcıları yönlendirmek ve öncelikli sektörlerin belirlenmesini sağlamak olduğunu ifade ederek böylelikle yatırımcıların yaşadıkları sorun ve talepleri yakından takip ederek destek verdiklerini açıkladı.
Sertoğlu, son zamanlarda en çok talep gören faaliyetlerin turizm alanında olduğunu belirterek yat turizmi, kamp turizmi, aktiviteler gibi çeşitlendirilmiş turizm konusunda hem yerli hem de turistlere yönelik projeler olabildiğini kaydetti.
Sanayi sektöründe de taleplerin olduğuna dikkat çeken Sertoğlu, “Hem üretim hem de Yeşil Hat Tüzüğü üzerinden ihracı düşünen sanayiciler oluyor. Genelde bu alandaki talepler Türkiye Cumhuriyeti üzerinden gelen yatırımcılarımız olabiliyor.” dedi.
Sertoğlu, ülkemizde ikamet eden, kendi ülkelerindeki tecrübelerini burada ticaret faaliyetlerle yürütmek isteyen yabancıları da sıkça görmeye başladıklarını söyleyerek YAGA’nın bu bağlamda iç yatırımcı ile dış yatırımcının birleşmesi ve rekabet dengesinin sağlanmasına destek veren bir kurum olduğunun altını çizdi.
“Mevzuatı bilmiyorlar”
Bu anlamda yatırım ajansına olan ihtiyaca da değinen Sertoğlu,“Ülkeyi tanımıyorlar, mevzuatı bilmiyorlar. ‘Ortağa mı ihtiyacımız var’, ‘devlet arsa veriyormuş, bu nasıl oluyor? Gibi kulaktan dolma sorularla karşılaşabiliyoruz. Karşımıza gelen yatırımcı bazı şeyleri biliyor ama neyin neyle alakalı olduğunu bazı durumlarda bilmiyor. Örneğin; ‘Kıbrıslı ortağın olması gerekiyormuş’ söylemi var. Oysaki bu bazı sektörler için öyle değil.” dedi.
Sertoğlu, genelde Türkiye’den gelen yatırımcıların sanki Türkiye’deki mevzuatın aynısının burada geçerli olduğunu düşündüğünü ifade ederek “yatırımcı bize geldiği zaman nereye gideceğini tam olarak bilmiyor. Daha önceki yatırımcıların hangi aşamalarda nasıl sorunlarla karşılaştıklarını, mevzuatların farklılıklarını, hangi kurumda nasıl destek alabileceklerini ve bizim bu konuda nasıl yardımcı olabileceğimizi ifade ediyoruz.” dedi.
Projeler ile ilgili yerel yönetimler ya da ilgili bakanlıklarla yazışmaları ve süreci takip ettiklerini söyleyen Sertoğlu, “Örneğin; bir arazi işi için olduğunu düşünelim.. Hangi bakanlık bu konuda sorumludur? Bakanlığın elinde böyle bir arazi mevcut mu? Bu arazinin üzerine istediği projeyi gerçekleştirebilir mi? Gerçekleştirebilmesi için diğer hangi kurumlardan veya bakanlıklardan izin alması gerekiyor? Gibi konularda YAGA yardımcı oluyor.” şeklinde konuştu.
Sertoğlu, kamp alanı ile ilgili bir proje gelmesi halinde bu konuda izinlerin belediyeye ait olduğuna dikkat çekerek bu noktada da ilgili kişiler aranarak proje hakkında bilgi verildiğini ve iki tarafı bir araya getirmek için randevu oluşturulduğunun bilgisini paylaştı.
“Danışmanlık hizmeti veriyoruz”
Yatırımcıların daha çok sıfırdan projeyi kaleme almış, web sayfasında yer alan proje formunu doldurmuş kişiler olmasına özen gösterildiğinin altını çizen Sertoğlu, “‘babutsadan şeker yapacağım’ diyip gelen de kapımızı çalıyor. Çok kapsamlı bir iş planını oluşturmuş formu tamamıyla doldurmuş sermayesini bile hazırlamış bir yatırımcı da.” dedi.
Sertoğlu, her projenin kendine özel sıkıntıları çıkabildiği gibi sermayenin yetmediği zamanlar da olduğuna dikkat çekerek şöyle devam etti:
“Ciddi bir enflasyon var ve öngörülen yatırım rakamları ile gerçekleştiğinde farklı bir rakam çıkabiliyor karşılarına. Bunun için yatırımcılara Kalkınma Bankası’ndan finansal açıdan nasıl destek alabileceklerini ve teşvik programlarını nasıl uygulayabilecekleri noktasında danışmanlık hizmeti veriyoruz. Ancak YAGA’dan çıkacak bir yazı ile mutlaka kredi kullandırılacaktır ya da bizden giden projeler mutlaka teşvik alacaktır diye bir durum söz konusu değil. Yasa bize böyle bir yetki vermiyor.”
YAGA proje için alan gösteriyor mu?
Sertoğlu, herhangi bir proje için yatırımcının ihtiyaç duyduğu alanın nasıl sağlanacağı ile ilgili bilgi vererek yatırımcıların istediği özellikteki alanın hangi bakanlık veya hangi kuruma ait olduğunun tespit edilip ona göre araştırmasının yapıldığını açıkladı.
Yer tespitinin haricinde yatırımcının kendi arazisi/binası olduğu durumlarda da izin süreçlerinde sıkıntı olabildiğine vurgu yapan Sertoğlu, projeler ile ilgili yatırımcılara geri dönüşlerin nasıl yapıldığını anlattı:
“Projeden projeye değişiyor. İşin içerisine arazi tahsisi, izinler, çevre etki değerlendirme (ÇED) izinleri girince süreç farklılaşıyor. Sadece izinleri alınıp faaliyete geçilmek isteyen bir projede ise 1 hafta içerisinde projesi incelenir. Diğer kurumlarla olan ilişkileri en fazla 15 gün içerisinde sağlanır. Yazışmalar yapılır ve kendilerine dönüş sağlanır. Bizim yatırımcı ile olan ilişkimiz sonrasında ‘şu izni alın, ondan sonra gelin’ şekline döner.”
“Rekabet dengesi bozulmuyor”
Sertoğlu, çok nitelikli bir proje değilse ve özellikle yerli işletmelerle rekabet sağlayacak bir proje ise; rekabetin dengesini bozma durumunun söz konusu olabileceğinin altını çizerek bu durumlarda yabancı yatırımcıya bu proje için devletten destek bulamayacağının ifade edildiğini açıkladı.
Ülkede yabancı uyruklu ikamet eden nüfus sayısının her geçen gün arttığına bu nedenle de hem sektörel hem de faaliyet alanlarında ciddi bir büyüme söz konusu olduğunu belirten Sertoğlu, “Okul sayısı yetersiz hale geliyor, hizmet sektöründe ciddi bir talep oluyor, araç sayısı artıyor haliyle bütün bunların doğurduğu belli başlı sektörler var.” dedi.
Sertoğlu, kısa vadede hayat bulacak yatırımlar hakkında bilgi vererek, 2018 yılından beri Türkiye Cumhuriyeti’nin hibe programları ile yerel yatırımcılara verilen destekler olduğunu kaydetti.
Butik oteller
Bu kapsamda ithal edilen bir ürünün üretilmesi ya da ihracata yönelik noktalarda hibe alınabildiğini ifade eden Sertoğlu, turizm alanında inanılmaz bir talep olduğunu açıkladı:
“Hibe programları da proje olarak geliyor bize. Örneğin; Suriçi -Kaleiçi butik otellerle ilgili Turizm Bakanlığımız koordinasyonuyla yürüttüğümüz Türkiye Cumhuriyeti kaynaklı hibe programımız var. Sözleşme imzaladığımız şu anda hibe desteği vererek faaliyeti başlayan toplam 10 tane butik otel projesi var. Böylelikle Lefkoşa Suriçi ile Mağusa Suriçinde yer alan butik otelimizi destekliyor olacağız. 2023 yılında sözleşmesi yapılmış, 2024 yılında hayat bulacak..12-18 aydır maksimum süreleri sonrasında faaliyete geçilmesi öngörülüyor. Şu anda izlemelerini yapıyoruz.. Kaleiçi ve Suriçi hala yerli nüfusun elinde tapusunu tuttuğu yerlerdir yani yerli yatırımcılar mülk sahipleri yapıyor bu yatırımı.”
Sertoğlu, hibe programlarına başlandığı yıllara kıyasla şimdilerde böyle yeniliklerin çarpan etkisi gösterdiğini söyleyerek “Bir sokağın içerisinde eski yapıları son mimari yapılarla yenilenmiş halini görenler hevesleniyor ve onlar da yapmak istiyor. Bu 10 butik otel sonraki yıllarda bize 30 olarak gelecektir. Bu anlamda hem Lefkoşa’da hem Mağusa’da her girdiğimiz sokakta yenilenmiş küçük oteller olmaya başladı çünkü buna talep çok.” vurgusu yaptı.
Sanayi alanında hibe programları
2022-2023 yılı sanayi hibe programlarında daha çok tasarrufa ve maliyetleri azaltmaya yönelik makine ekipman alımlarının gerçekleştiğini açıklayan Sertoğlu, “Bunlar; solar panel ya da depolama alanları için destek isteyen olabiliyor. İhracata yönelik de maliyetleri düşürücü, dijital makine alımlarına yöneliyorlar. Ekonominin biraz daha daraldığı ve ekonomik faaliyetlerin zorlaştığı bu dönemde her ne kadar Türkiye Cumhuriyeti kaynakları ile de olsa bunun sanayicimize ulaştırılmasına destek veren YAGA’nın bu rolü çok büyük.” Diye konuştu.
“İnovatif 2 yerli yeni ürün üretilecek, fabrika kurulacak”
Sertoğlu, hibe programlarının haricinde Türkiye Cumhuriyetinin 20 milyon TL kaynak sağladığı YAGA-KOBİGEM Girişimcilik Hibe Programlarının da olduğunu söyleyerek şöyle devam etti:
“Küçük yatırımcılar diye başladık. Bu sene 2 yeni sanayici doğuruyoruz. İlk defa sanayi ürünü üretecek 2 girişimciye destek olduk. 2016 yılından beri yürütülen bu programda hem meblağ büyüdü hem de inovatif 2 yerli yeni ürün üretilecek bu anlamda bir ilk özelliği taşıyor. Bu projelerden birinde yurtdışında eğitim alan bir grup gencimiz tahtaya, özellikle de tezgah tahtaya alternatif bir ürün buldu ve o ürünü ülkemizde üretecekler. Diğer proje ise; ithal ettiğimiz ve birçok ürün içerisinde yer alan bir parçanın üretimi olacak. Bunlar için fabrika kurulacak.”
Yorumlar kapalı.