İcatları ile bilim dünyasına adını yazdıran Kıbrıslı Türk, Ahmet İmralı…

Her zaman her yerde altını çizerek, Kıbrıslı Türklerin, imkan bulduğu zaman dünya çapında başarılara imza atabileceğini yazar ve söylerim.

Dr. Ahmet İmralı, Aksilulu bir anne ve Bodamyalı bir babanın oğlu. Bilim dünyasında özgüvenle ilerlerken patentini aldığı icatlar dünyanın dört bir yanında, her kıtada, Cambridge, Harvard, Imperial College gibi dünya sıralamasında ilk 10’a giren üniversitelerde bilim adamları tarafından kullanılıyor.

Sözü uzatmadan Dr. Ahmet İmralı ile yaptığım sohbeti sizlerle paylaşıyorum…

***

   H.HASTÜRER: Öncelikle Ahmet İmralı’dan kısa öz geçmişini dinleyebilir miyim?

A.İMRALI: 30 Aralık 1983 Köşklüçiflik, Lefkoşa doğumlu. Ana baba orijinal Kıbrıslı, Aksilulu Kerime İmralı’dan doğma; Bodamyalı Bekir İmralı’nın oğlu, Ahmet İmralı. Akşam namazı camiden haykırırken doğmuşum. Attığım ilk ağlama sesi hocanın ezanıyla beraber klinikte yankılanırmış der annem hep.

İlk ve ortaokulu Değirmenlik’te, liseyi ise LTL’de okudum. 6 yaşından beridir çevre kirliliğinin farkında ve hep büyüyünce bunu çözecek ve insanlığa çok yararlı birisi olacak diye hayal ettim. En azından kendimi buna inandırdım ve beynimin derinliklerinden böyle koşulladım. Ben hep bu duygu ile büyüdüm. İnsanlığa yararlı ve insanlık için çok büyük iyi işler yapacak birisi olmak istemişimdir.

İcatlarım küçük yaşta başladı, oyuncaklarım hiçbir zaman 2 günden fazla dayanmadı ve her zaman elektronik uzaktan kumandalı oyuncaklar isterdim. Bunları kırıp içini incelemek için.

Orta gelirli bir aileden geldim ve Değirmenlik köyünde büyüdüm. Annem babam ortaokul mezunu ama çok akıllı insanlardır. Eğer izin verilseydi onlar da eminim yüksek lisans yapabileceklerdi. Ailece ekonomik olarak zor ve sıkıntılı geçirdiğimiz birçok günler de oldu. Annem ev hanımı, babam inşaat ustası. Annem hep kendini bizi büyütmeye adadı. Okuldan eve gelince sıcak bir yemek, yapılmış bir yatak, temiz bir ev bulabilmemiz için ev hanımı olmak istedi sırf biz okuyabilelim diye. İki kız kardeşim vardır, biri benden daha ufak, diğeri büyük. 3 kardeşin hepsi de okudu, takdirnamelerle üniversite bitirdi. Şu an hepsi iyi mevkilerde, Allah’a şükür. Annemin ve babamın emekleri boşa gitmemiş demek. Hayatımdaki en önemli şeylerden biri de onların bizimle gurur duymalarıdır; bunu onlara bir borç olarak gördüm her zaman.

   H.HASTÜRER: Neden moleküler biyoloji ve genetik ve neden kanser?

1. İMRALI: Lise yıllarında klonlanan Dolly isimli kuzunun etkisi altında kaldım ve tüm bilim dallarına meraklı olduğum için. Fizik, biyoloji, matematik ve kimyanın tümünü birden çalışabileceğim bir alan olarak moleküler biyoloji ve genetik mühendisliğini seçtim. Yüksek lisansımı da İngiltere’nin en başarılı kanser araştırma merkezinde yaptığım için de kanser araştırması üzerine odaklandım. Zaten bu alan gerçekten kesin çözümlü çareler bulmamız gereken bir alandır.

   H.HASTÜRER: İcatların neler ve ilhamın nereden geliyor?

1. İMRALI: İlhamım insanlara ve insanlığa yardım etme isteğimden geliyor. Vaktimin büyük birçoğu laboratuarlarda geçtiği için icatlarım laboratuvar malzemeleri ve makineleri üzerine yoğunlaşmış durumdadır. Kanser araştırması yapmamın yanı sıra kanser araştırmasını kolaylaştıracak, hızlandıracak ve bunu daha da çevre dostu hale getirecek makineler icat ediyorum.

Ufaklı büyüklü 12 tane icadım var, ayrı olarak 20-25 civarı yeni projeler ve icatlar üzerinde de çalışıyorum vakit buldukça tabii. Dolayısıyla çok yoğun bir tempo içerisindeyim ama severek yaptığım için ve insanlığa faydasını gördüğüm için bu da bana bir motivasyon kaynağı oluyor.

   H.HASTÜRER: Yaptığın ve patentini aldığın icadın ne işe yarıyor?

1. İMRALI: Patentini aldığım cihaz bana biyomedikal laboratuvar makineleri alanında patent sahibi ilk Kıbrıslı Türk unvanını verdi. Cihazın kendisi “iWash®” isminde laboratuvarda tek kullanışlı olan parçaların defalarca yıkanabilip geri dönüşümünü sağlıyor. Aynı zamanda bu laboratuvar atığı dediğimiz ve özel atık durumuna gelen atıkları %95 azaltıyor ve laboratuvarlara hem maddi hem de manevi kazançlar veriyor. Yani laboratuarlar daha da çevre dostu halini alıyor.

iWash® makinem şu an dünyanın dört bir yanında ve her kıtada, Cambridge, Harvard, Imperial College gibi dünya sıralamasında ilk 10’a giren üniversitelerde her gün bilim adamları tarafından kullanılıyor. Bu da benim için büyük bir gurur kaynağıdır.

   H.HASTÜRER: İcatlardan ayrı olarak kanser araştırması için yaptığın projeler var mı, varsa nelerdir, kısaca açıklar mısın?

1. İMRALI: Var tabii, özellikle İngiltere’de ve Amerika’da dünyaca ünlü ve çok başarılı grupları olan kanser araştırmacı profesörlere yeni projeleri için parçalar ve makineler de geliştiriyorum. Bu projeler dünyada eşi benzeri görülmemiş ve ilk defa yapıldığından dolayı çok özel projeler oluyor ve dolayısıyla, daha önce hiç görülmemiş teknik problemlerin çözülmesi gerekiyor. Bu da inovasyon gerektiren bir durum oluyor. Bu gibi problemleri genellikle piyasada henüz bulunmayan ve satılmayan özel yapım makinelerimle onlar için çözüyorum.

   H.HASTÜRER: İlerideki planların ve hedeflerin nelerdir?

1. İMRALI: Laboratuar makineleri yanı sıra özellikle insansız hava aracı (İHA) ve hidrojen ile çalışan araba projelerim de var. Bu konularda yakın bir gelecekte prototiplerimi sunarak girişimler yapmayı ve “İmralı” ismini yalnızca laboratuarlar içerisinde değil, karada ve havada, kısaca her yerde görme gibi hayallerim var.

   H.HASTÜRER: Kanser genetik bir hastalık mıdır yoksa genetik özellikler ne derecede kullanılarak kanserle savaşılabilir?

1. İMRALI: Bazı kanser çeşitleri tabii ki genetik, ama hepsi değil. Genetik unsur taşıyan kanser çeşitleri ebeveynlerden evlatlara geçebilir ama bu çocuklarının kesinlikle kanser olacağı manasına gelmez; sadece olasılığı yükseltir. Özellikle göğüs ve kolon kanseri genetik özellikler taşımaktadır.

   H.HASTÜRER: Toplumsal olan belirli genetik yapılar kullanılarak hedefli biyolojik saldırı veya toplumsal yok ediliş veya yapı değişikliği yapılabilir mi?

1. İMRALI: Bunlar kullanılabilir ve bunların yapılıp kullanılabilmesi için gereken genetik mühendislik teknolojisi şu an mevcuttur. Mesela belirli bir toplumun genetik ve kalıtsal özelliği kullanılarak o toplumu etkileyebilecek biyolojik silah yapılabilir. Ama bu ne kadar etkili ve spesifik olacağı bir soru işaretidir. Özellikle küreselleşmenin de etkisiyle karışan genetik toplum yapısında bence böyle bir ihtimal giderek ufalmaktadır.

   H.HASTÜRER: Bir ada insanı olarak Kıbrıs Türk gençliğine vermek istediğin öneriler nelerdir?

1. İMRALI: Asla hayallerinden ve amaçlarından vazgeçmemelerini, her zaman iyi olan kazanır lafını günde 40 defa tekrarlamalarını ve benimsemelerini, iyilik ve insanlık yararına azimle ve hırsla çalışmalarını öneririm.

Bu hayatta gerçekten iyi, önemli, farklı olan hiçbir şeyi başarmak, kolay değildir. Ama bizler azimli ve hırslı olduğumuz sürece yapamayacağımız hiçbir şey de yoktur. Ha! Ayrıca bir ada insanı olarak aslında bizler çok zeki insanlarız. Kendi yeteneklerimizi ve zekamızı küçümsememeliyiz.