GKRY ve Yunanistan, İsrail ile Mısır’ı da ikna ederek süreç içerisinde Türkiye ve KKTC’yi dışlamak suretiyle önce Doğu Akdeniz’de keşfettikleri hidrokarbon rezervlerini batıdaki piyasalara ulaştırmak için denizin altından EastMed hidrokarbon boru projesini gündeme getirmişlerdir. Devamında ise GKRY, Yunanistan, İsrail ve Mısır işbirliğinde AB enterkonnekte elektrik sistemine bağlanabilmek için EuroAsia ve EuroAfrika projeleri gündeme gelmiştir.
East-Med Doğu Akdeniz Boru Hattı Projesinin yer yer deniz altında 3,3 kilometre derinliğinde ve yaklaşık 2 bin kilometre olarak inşa edilmesinin hedeflendiği ifade edilmiştir.East-Med Projesinin deniz altından 1300 km ve karada ise 600 km olacağı ve maliyetinin ise 20-25 milyar dolar civarında olacağı öngörülmüştür.
Doğu Akdeniz’de keşfedilen doğal gaz miktarı dünya doğal gaz rezervlerinin yaklaşık%2’si kadar kadardır. Doğu Akdeniz’de keşfedilen mevcut enerji rezervlerinin dünya enerji rezervi karşısındaki durumu göz önüne alındığında, “Eastmed boru hattı” projesinin rantabl olmaması nedeniyle yapılmasını gerektirecek seviyede olmadığı görülmüştür.
Eastmed projesinin deniz altından döşenecek boru hattının geçeceği güzergahtaki kıta sahası bulunan bölge ülkelerinden (Türkiye) rıza alınmamış olması, projenin deniz altında yer yer 3.3 km derinlikte ilerleme durumu nedeniyle güvenlik durumu ve küresel doğal gaz enerji piyasaları içerisinde rekabet edebilir olmadığı göz önünde bulundurulduğunda konuyla ilgili birçok kafa karıştırıcı noktanın bulunduğunu yıllar içerisinde defalarca gazetelerde yazıp televizyon programlarında anlattık. Söz konusu projenin ekonomik olmayıp ABD ve AB destekli siyasi bir proje olduğu görülmüştür. Nitekim Eastmed projesi hayata geçememiştir…
Ayrıca Türkiye’den transit geçen Tanap projesi süreç içerisinde hayata geçmiştir. Bu kapsamda Tanap projesinin East-Med projesine göre daha güvenli ve rantabl olduğu da görülmüştür….
***
Euroasia Interconnector (Enterkonnekte) Projesi
GKRY, Yunanistan ve İsrail AB enterkonnekte elektrik bağlantısı meydana getirebilmek için önce EuroAsiaInterconnector projesini geliştirdiler. Söz konusu projenin ismi daha sonra Great SeaInterconnector olarak değiştirilmiştir. Great SeaInterconnector projesinin denizaltı elektrik kablosuyla İsrail’den Kıbrıs’a (1.000-2.000 megawatt kablo kapasitesi aralığında HDVC bağlantı) 310 kilometre ve Güney Kıbrıs’tan Yunanistan’a 898 kilometre olmak üzere toplamda 1.208 kilometre uzunluğunda olması planlanmaktadır. Great SeaInterconnector projesinin maliyeti konusunda bazı kaynaklar 1,4 milyar euro bazı kaynaklar ise 1.9. milyar euro civarında olduğunu iddia etmektedir.
Eastmed projesinde olduğu gibi Great SeaInterconnector projesinin de deniz altından döşenecek boru hattının geçeceği güzergahtaki kıta sahası bulunan bölge ülkelerinden (Türkiye) rıza alınmamış olması, projenin deniz altında yer yer 3.3 km derinlikte ilerleyecek olması nedeniyle gerek fiziksel durumu gerekse çeşitli güvenlik riskleri bulunması nedeniyle rantabl olmadığı öngörülmektedir.
***
Euroafrica Interconnector (Enterkonnekte) Projesi
Süreç içerisinde Yunanistan ve GKRY hükümetleri Mısırlı yetkililerle enerji sistemlerini bir denizaltı kablosu aracılığıyla Mısır’ınkine bağlamak için Mutabakat Zaptı imzalamıştır.
EuroAfricaInterconnector projesi, Mısır, GKRY, Yunanistan ve Avrupa arasında 2.000 MW kapasiteli bir elektrik bağlantısı olarak planlanmıştır. Söz konusu proje ile Mısır, GKRY ve Yunanistan’ın ulusal elektrik şebekeleri deniz altından 1396 km’lik HVDC kablosuyla birbirine bağlanması öngörülmüştür. Projenin karadaki kablo boru hattıyla birlikte toplam uzunluğunun 1670 km olacağı ve Afrika ve Avrupa’yı birbirine bağlaması planlanmıştır.
EuroAfricaInterconnector projesinin dedeniz altında çok aşırı derinlikte ilerleyecek olması nedeniyle gerek fiziksel durumu gerekse çeşitli güvenlik riskleri bulunması nedeniyle rantabl olmadığı öngörülmektedir.
***
1982 Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi’nin 79. maddesi uyarınca ilgili kıta sahanlığına sahip olan devletin bilgi ve rızası alınmadan üçüncü ülkelerin herhangi boru veya kablo hattı döşemelerinin mümkün olmadığı belirtilmiştir.
Buna karşın gerek “Eastmed boru hattı” gerek “EuroAsiaInterconnector – Great SeaInterconnector” ve gerekse “EuroAfrica Enterkonnekte” kablo projelerinin AB komisyonu tarafından desteklendiği, proje güzergâhları incelendiğinde bahse konu projelerin Türkiye’ye ait kıta sahanlığı içerisinden geçecek şekilde harita görsellerinde gösterildiği ve daha da önemlisi Türkiye’ye bu konuda ne bilgi verildiği ne de müsaadesinin talep edilmediği görülmüştür.
Yorumlar kapalı.