Erkut Uluçam

Kabak yetiştiriciliği






Yaz sebzeleri arasında anılan ve kabakgillerin örnek bitkisi olan kabakların ana yurdunun Kuzey Amerika olduğu bilinmektedir.
Toprak sıcaklığının 10 – 12 derece olması, ekim veya dikim için uygun olduğunun işareti sayılıyor. Uygun ortamda yetiştirilen yazlık kabak fideleri, 60-80 cm sıra arası ve 50-60 cm sıra üzeri mesafe korunarak dikiliyor. Eğer tohumla yetiştiricilik yapılacaksa 60-80 cm sıra üzeri aralıkla tohum ekiliyor.
Kışlık kabaklar ise çok dallanan ve uzun çeşitler oldukları için sıra arası 240-300 cm, sıra üzeri 60-140 cm’e çıkıyor. Kabak tohumları toprağın 3-5 cm derinliğine ekilmesi uygundur.
Tohum ekiminden ortalama 4 ile 8 gün arasında toprakta kabaklar görülmeye başlanıyor. İlk sürgünün 5-6 yapraklı olmasıyla beraber sürgün ucu kesilerek dallanmayı teşvik edebilirsiniz. Kabakta meyve tutumu artırmak için bahçede arı yoksa kovan kullanımı öneriliyor. Verimi artırmak için yabancı otlarla mücadeleyi ihmal etmemeli, toprağın havalandırılması ve boğaz doldurulması işlemlerini gerçekleştirmelisiniz.

Kabak çeşitleri nelerdir?

Kabak meyvelerinin şekilleri, boyutları, rengi, et karakteri çeşide göre değişiklik gösteriyor. Yazlık ve kışlık olarak, iki sınıfa ayrılan kabak çeşitleri arasında önemli farklar görülüyor. Sakız ve Girit kabakları yazlık çeşitler arasında sıralanıyor. Hasat döneminde 10-25 cm uzunluğa ve 3-10 cm çapa sahip olan kabaklar, tohuma bırakıldığında 30-50 cm’yi buluyor ve çapları 10-15 cm’ye kadar çıkıyor. Bir diğer yaz kabağı çeşidi olan asma kabakları, 1-1.5 metre uzunluğa, 5-10 cm çapa ulaşabiliyor. Su kabakları ise dar sap bölümü ve şişkin dip kısmıyla diğerlerinden ayrılıyor. Su kabaklarının uzunluğu 40-50 cm, kalınlığı 15-20 cm ölçülüyor. Yazlık kabakların renkleri beyaz gri, sarı, turuncu ve yeşil olabiliyor.
Söz konusu kışlık kabaklar olduğunda uzun silindirik, yuvarlak ve armut şeklinde meyveler görülüyor. Kabukları sarı, turuncu olan kabakların et rengi ise turuncu tonlarında değişiyor. Kışlık kabakların kökleri çoğunlukla 60 cm derinliğe kadar ulaşıyor. Boyları ise 10 metreyi aşabiliyor. Kışlık kabak çeşitleri arasında kestane kabağı, balkabağı, lif kabağı, süs kabakları, yağlık kabak ve çekirdek kabakları sayılabiliyor.
Kabak yetiştirme koşulları nelerdir?

Kabak yetiştiriciliği ılık ve sıcak iklimlerde yapılıyor. Soğuk maruziyeti kabaklara zarar veriyor. Hatta sıcaklık -2, -3 derecelere düştüğünde kabak bitkileri, ölebiliyor. Buna ek olarak kabak tohumlarının çimlenmesi için 10-12 dereceye ihtiyaç duyuluyor. Kabak için yazın çok sıcak ve kurak olmaması gerekiyor. İlkbahar ekimi için tohumların geciktirilmemesi, sonbahar ekiminin ise ağustos ayı içinde veya eylül ayının ilk haftasında yapılması tavsiye ediliyor.
Kabakların toprak konusunda çok seçici olmadığını bilmelisiniz. Kabak yetiştiriciliği birçok farklı toprak tipinde yapılabiliyor. Yalnızca toprağın çok ağır ve kumlu olmaması gerekiyor. Derin, geçirgen, su tutma kapasitesi iyi, organik ve mineral maddeler açısından zengin, tınlı topraklarda yüksek verim alınabiliyor. Kumlu toprakta kabak yetiştiriciliği yapılacaksa, çiftlik gübresi ve ticari gübre kullanımı gerekiyor. Gübreleme, toprakta erkenciliği sağlıyor.
Bu bilgilere ek olarak, toprak pH derecesinin 6-7 olması ideal olmaktadır.

Kabak yetiştiriciliğinde gübreleme ve sulama nasıl yapılır?

Kabak yetiştiriciliğinde ilk meyveler görülünceye dek sulama yapmak uygun görülmüyor. Kuraklığın çok fazla olmadığı dönemlerde, kabakların ihtiyacı kadar sulama yeterli oluyor. Kabak meyveleri çok hızlı geliştiği için meyve görünümü sonrası çok sık aralıklarla, 3-4 gün arayla sulama yapılması tavsiye ediliyor. Susuz kalmış kabaklar, pörsüyen ve aşağı doğru sarkan yapraklarından ayırt edilebiliyor. Pörsüme görülmedikçe sulama yapılmaması gerekiyor. Kabak için sulama yaparken kesinlikle yaprakların ıslanmamasına dikkat etmelisiniz.
Kabak yetiştiriciliğinde gübre kullanımı oldukça yaygındır. Zengin topraktan hoşlanan kabakların gelişimi için dönüme 4-6 ton yanmış çiftlik gübresi veriliyor. Toprak analizine bağlı olarak, 8 ile 12 kilogram arasında azotlu gübre, 10 ile 15 kilogram fosfor, 10 ile 12 kilogram arasında potasyum, 4-8 kg civarı kireç uygulanabiliyor.

Kabak yetiştiriciliği ve hastalıkları nelerdir?

Kabakta en sık görülen hastalıklar arasında külleme hastalığı, mildiyö, fusarium ve kabak mozaik virüsü sarılıyor. Kabakta rastlanan zararlılar arasında kırmızı örümcek, nematod, trips ve afitler sayılıyor. Kabak yetiştiriciliği sırasında görülen hastalık ve zararlılarla ilaçlama yoluyla başa çıkılabiliyor. Ancak kabak ekininin döllenmesi için arı ve böceklere ihtiyaç duyulduğu için ilaçlama zamanı bu canlılara zarar oluşturmayacak şekilde yapılmalıdır. Öğleden sonra, yağış olmayan günlerde ilaçlama yapılması önem taşıyor. Tüm bunların yanında kabak yetiştiriciliğinde danaburnu böceği ve diğer toprak altı zararlılarla da karşılaşılabiliyor. Bu sorunlara karşı ekim veya ekim sonrası ilaçlama tercih ediliyor.

Kabak yetiştiriciliğinde budama nasıl yapılır?

Yazlık kabaklarda askıya alınanlar için fazla yapraklar bıçakla kesilerek budama yapılabiliyor. Bu işlem bitkinin güneşten daha çok yararlanmasına yardımcı oluyor. Kabakta yaprakların seyreltilmesine budama adı veriliyor ve ihtiyaç duyuldukça bu süreç tekrarlanıyor.

Kabakta hasat sonrası işlemler nelerdir?

Yazlık kabaklar serin bir alana alındıktan sonra çiçekleri temizleniyor ve kalitesiz meyveler ayıklanıyor. Tek tek dizilen kabaklar üst üste yığılmadan depolanıyor. Kışlık kabaklar ise temizlendikten sonra pazara veya depoya kaldırılıyor. Kışlık kabak çeşitlerini uzun süre saklayabilirsiniz. Ancak muhafaza edilen alanın serin ve kuru olması gerekiyor. Meyvelerin 10-12 derece sıcaklıkta, %50-60 oranında nemli odalarda 2-3 ay kadar saklanabileceği belirtiliyor. Kabakların hiçbir çeşidinin üst üste yığılarak depolanmaması gerektiğini unutmamalısınız.

Kabak hasadı nasıl yapılır?

Kabak yetiştiriciliğinde hasat günlük yapılıyor. Serin olan sabah ve akşam saatlerinde hasada başlanabiliyor. Hasat süresini uzatmak istediğinde yaşlı yaprakları çıkarıyor ve bakım işlemini sürdürüyor. Yazlık kabaklarda hasat iriliği 15-20 cm ölçülürken kışlık kabaklarda yaprakların sararıp kuruması hasat işareti sayılıyor. Yazlık kabaklarda, meyve tarafında 2 cm kadar sap bırakılarak hasat kesimi gerçekleştiriliyor. Kışlık kabaklarda sap kuru olmasına rağmen koparılması önerilmiyor. Kuru olan sap yine keskin bir bıçak yardımıyla kesilerek kışlık kabaklar hasat ediliyor.
 

Günlükler 21-09-24 “ZIRAAT” klasöründe

Kabak yetiştiriciliği
Yorum Yap

Yorumlar kapalı.