İlk yerli otomobil NOBEL 200
Türkiye’de tasarlanan ve üretilen ilk otomobilin Anadol olduğu düşünülür. Ancak Anadol’un tasarımı İngiliz Reliant firmasınca yapılmış (Reliant FW5) ve Otosan’da bu firmadan alınan lisansla üretim yapılmıştır. Anadol’un şasi, motor ve şanzımanları ise Ford’dan temin edilmiştir. Devrim Otomobili’nden önce satılmaya başlanan, ilk yerli otomobil olarak tanıtılan Nobel, 1958 -1961’li yıllarda montaj olarak üretilmiş, ancak bu konuda yerlilik oranı, kaç adet, hangi firma tarafından imal edilmiş bilgiler yok. Ancak gazetelere verilen ilanlarda firma adresi olarak Şişli – Halaskargazi Caddesi verilmiş.
Yerli otomobil hayat buluyor
İkinci Dünya Savaşı sonrasında bütün dünyada küçük ve ekonomik otomobillere ciddi bir talep oluşmuştu. O yıllarda serbest gazeteci olarak çalışan Norbert Stevenson Berlin Teknik Üniversitesi’nde bir dönem makine mühendisliği eğitimi aldıktan sonra 3 tekerlekli iki kişilik küçük bir otomobil tasarlamaya girişti. Projesini çeşitli firmalara götüren Stevenson nihayet 1949 yazında Karl Schmitt’i ikna etmeyi başardı. Karl Schmitt de mühendislik okumuştu ve bulunduğu kent olan Fulda’da Bosch bayiliği yapmaktaydı. Ayrıca “Elektro maschinenbau Fulda GmbH” (Fulda Elektrik Makinaları Ltd) isimli küçük bir şirtketi işletmekteydi. Stevenson tarafından tasarlanan bu otomobil ilk olarak Almanya’nın Fulda kentinde “Fuldamobil” markasıyla üretime başlamış ve Almanya’da yaygın bir biçimde kullanılmıştır. Sonrasında dünyanın birçok ülkesinde lisansla üretilen bu otomobil; Türkiye, İngiltere ve Şili’de Nobel, Almanya ve Güney Afrika’da Fuldamobil, Arjantin’de Bambi, Hollanda’da Bambino, Yunanistan’da Attica ve Alta, Hindistan’da Hans Vahaar, İsveç’te Fram King Fulda markalarıyla üretilmiştir. Dünya’da 1950-1969 yılları arasında üretilen bu otomobil Türkiye’de 1958-1961 yılları arasında üretilmiştir.
İlk Türk otomobili Noble 200; büyüklü küçüklü 2171 parçanın birleştirilmesiyle ortaya çıkarıldı! Ucuz yedek parça ve lastik ile kullanıcısının dostu olan otomobil, 100 kilometre de 4 litre yakıt harcamasıyla da hem cimri! Hem de çevreci… 4 kişilik küçük ama dev otomobil, vergi indirimi sebebiyle % 25 düşürülmüş haliyle 12 bin 500 Türk Lirası’yla satışa sunulmuş.
Devrim Otomobili’nden önce satılmaya başlanan, ilk yerli otomobil olarak tanıtılan Nobel 1958 -1961’li yıllarda montaj olarak üretilmiş, ancak bu konuda yerlilik oranı, kaç adet, hangi firma tarafından imal edilmiş bilgiler yok. Ancak gazetelere verilen ilanlarda firma adresi olarak Şişli – Halaskargazi Caddesi verilmiş. Yine bu reklamlardan, aracın 3 tekerlekli ve kamyonet modelin de olduğunu , iki modelinde ülkemizde montajlandığını öğreniyoruz.
İngiliz Nobel markalı otomobilin
esası Alman Fuldamobil’di
1960’ların ortalarına doğru TOE Volvo ile ortak araç üretiminde bulunma çalışmaları yapmış ve Volvo firmasıyla anlaşma sağlanamayınca 1968 yılında Triumph firmasının ortaklığı ile ‘Zafer’ marka yerli otomobil üretme çalışmalarına başlanmıştır. Önce sedan modelinin, daha sonra ise station wagon ve pick-up modelinin üretilmesi düşünülen aracın daha tanıtım aşamasında iken bazı kişilerin ve çevrelerin baskısı nedeniyle üretiminden vazgeçilmiştir.
1968 – 1980
Anadol’un üretime başlamasından sonra 1968 yılında Tofaş kurulmuş, 1971 yılında Murat 124 modelini İtalyan Fiat lisansı ile üretmeye başlamıştır. Murat 124 ya da halk arasındaki yaygın ismiyle Hacı Murat, 1971 yılında Tofaş’ın Bursa fabrikasında Fiat 124 şasesine oturtularak Türkiye’de yabancı lisansla üretilen ilk otomobil. Murat 124 – 1971-1976 arasında 134 bin 867 adet üretilmiştir. Kuş serisinin üretiminin başlamasıyla 1976 yılında üretimi durdurulmuştur. 1984 yılında Tofaş Serçe adıyla yeniden üretimine başlanmış, 1995 tarihinde bu kez tamamen durdurulmuştur.
1197 cc’lik motoru 65hp güç üretmekte
ve aracı 170km/sa hıza çıkarabilmektedir
Murat adı Fiat markasının Türkiye’ye uyarlanmasıdır. Koç Holding ve Fiat bu isim değişikliğiyle Türk tüketicisine yerli bir otomobil sunumunu vurgulamak için yapılmıştır. Fiat, İspanya’da da aynı isim değişikliğini o zamanki ortağı Seat ile de uygulamış, İspanya’da satışa sunulan Fiat araçları Seat adıyla satılmıştır. Fiat 124, Avrupa’da Yılın Otomobili yarışmasında 1967’de birincilik ödülünü almıştır. 2002 yılında çıkan ÖTV (Özel Tüketim Vergisi) indirimi ile yollardaki Murat 124’ler azalmaya başlamıştır. Yani 2002 yılından sonra devlet tarafından toplatılıp hurdalığa kaldırılmaya başlanmıştır. Ne kadar toplatılsa da yollarda onu görmek hâlâ mümkün. Reklam filmleri ve sinema filmleri sayesinde bu Murat 124’e olan ilgi artmaya başlamıştır. Bu da antika otomobil sevenleri tetiklemiş ve toplum içinde “Hacı Murat” veya “Hacı Muro” diye adlandırılan otomobilleri modifiye yaparak trafiğe sürmeye başlamışlardır. İlk üretilen ve seri no 0001 olan Murat 124, Bursa’daki TOFAŞ Anadolu Arabaları müzesinde görülebilir.
Yine 1969 yılında kurulan Oyak Fransız Renault lisansı ile ilk modelini 1971 yılında Renault
Yorumlar kapalı.