Sn. Mahmut İSLÂMOĞLU’ndan 45 Yıllık Bir Kitap: “Kıbrıs Çocuk Oyunları…”

Kıbrıs Türk halkbilimi üzerine araştırılmış, yazılmış ve yayınlanmış bir ilk kitaptır, araştırmacı yazar ve eğitimci Sn. Mahmut İSLÂMOĞLU’nun 1979 yılında yayınlamış olduğu “Kıbrıs Çocuk Oyunları” kitabı…

43 sayfalık, mütevazı bir kitap olmasına karşın; yazınsal arşivlerimize ilk kez kazandırılmış olması özelliğiyle de oldukça tarihsel, kaynak bir çalışmadır.

73 çocuk oyununun tanıtıldığı kitap içerisindeki çocuk oyunu notaları Sn. Yılmaz TANER, oyunlara ilişkin desenler ise Sn. Güral ÖZKAN imzasını taşımaktadır.

Sn. Mahmut İSLÂMOĞLU

Kimdir?

Kıbrıs’ta çeşitli lise ve yüksekokullarda Türk dili ve edebiyatı öğretmenliği yaptı.

Lefkoşa’daki Türk Maarif Koleji’nin üç kurucusundan, biridir.

1976 yılından itibaren Milli Eğitim Kültür Gençlik ve Spor Bakanlığında Türk Dili ve Edebiyatı Müfettişliği, Gençlik ve Kültür Dairesi Müdürlüğü, Turizm Dairesi Müdürlüğü görevlerinde bulundu. 1986 yılında emekliye ayrıldı.

   Mahmut İSLÂMOĞLU,1969 yılından itibaren halkbilim alanında kaleme alıp Kültür dergisi ile birlikte başka dergilerde yayımladığı, kitap olarak hazırladığı eserlerinin yanında, çeşitli yarışmalarda dereceye giren şiirler de yazdı.

1981 yılından itibaren (çoğunluğu ülkesini temsilen olmak üzere) gerek ulusal, gerekse uluslararası kongre, seminer ve sempozyumlara katıldı.

Türkiye’de ve Kıbrıs’ta düzenlenen ulusal ve uluslararası nitelikli şiir şölenlerinde de yer alarak şiirlerini okudu, kimi şiir yarışmalarına katılarak ödüller kazandı.

Eserleri

(Halkbilim):

   Kıbrıs Ağzı (1961), Kıbrıs Türk Folkloru (1969), Kıbrıs Çocuk Oyunları (1979), Kıbrıs Türküleri ve Oyun Havaları (Yılmaz Taner ile 1979), Ülkemiz ve Kültürümüz (1984), Kıbrıs Türk Kültür ve Sanatı (Kıbrıs Türk Folkloru Bibliyografyası ile birlikte, 1994), Kıbrıs Rum Halk Edebiyatı’nda Türkler İçin Yakılan Ağıtlar (Türkçe-İngilizce-Rumca / Şevket Öznur ile 2006), HalkbiIimi(Şevket Öznur ile 2006), Karşılaştırmalı Kıbrıs Türk ve Rum Masalları (Şevket Öznur ile 2007).

Sn. İSLÂMOĞLU’nun

Kasım 1979 Tarihi İle

Kitabına Yazdığı Önsöz…

“Oynamak, eğlenmek kişioğlunun temel gereksinmeleri arasındadır.

Büyük­ler, çeşitli eğlencelerle hoşça vakit geçirmeye çalışırken, küçüklerin de kendilerine göre eğlendikleri görülür. Enerji yönünden daha güçlü olan çocukların çoğu kez bütün gün oynadıkları, bir gerçektir.

Ülkeler arasında çeşitli ayrıcalıklar, çocuk oyunlarında da kendini gösterir.

Her ulusun, her toplumun, hatta her bölgenin çocukları başka başka oyunlar yaratır, bu oyunlarla eğlenir, boş zamanlarını değerlendirirler. Oyunlar, olanaklara göre de ayrıcalık gösterir.

Eski günlerle günümüz arasında da hem oyunlar, hem de oyuncaklar yönünden ayrıcalıklar vardır. Günümüzde, her türlü çocuk oyuncağı yapan sanayi dalları gelişmiştir. Eski günlerde oyuncak alabilmek her babayiğidin harcı değildi. Kırsal bölgelerde çocuk oyuncağına ayrılacak parayı bulmak bir yana, çocuğun oyuna ve oyuncağa duyduğu gereksinmeyi takdir edebilmek işi önemli idi.

Oyunların bir kısmı dam altında, bir kısmı da açık havada oynanmaktadır.

Açık hava oyunlarına uygun alanlar modern yaşam nedeniyle her gün biraz daha daralmakta olduğundan, ileri ülkelerde parsellenen araziler üzerinde çocuklar için boş arsa bırakmak zorunluluğu vardır. Bizde de bir ara başlatılan bu tür yerinde ve yararlı çalışmalar ne yazık ki çok dar bir alanda uygulanmaya konmuş, istenilen düzeye ulaşılamamıştır.

Kitabımızda verilen oyunların bir kısmı sadece oğlanlar, bir kısmı da sadece kızlar tarafından oynanmaktadır. Her iki cinsten çocuğun oynadığı oyunlar da vardır.

Modern yaşama giren televizyon, radyo, sinema ve çeşitli oyuncaklar eski oyunların çoğunu unutturmuş, zamanla ortadan kalkmalarına neden olmuştur. Burada verdiklerimizin bir kısmı bu nedenlerle ya tamamen unutulmuş ya da unutulmaya yüz tutmuştur. Bundan ötürü kitabımızda küçüklerin yanında yaşı ilerlemiş kişilerin adları da yer almaktadır. Bugün unutulmuş olan oyunlar hakkındaki bilgiyi bu kişilerden almak durumunda kaldık. Oyunların çoğunun unutulmasında fut­bol oyununun da büyük rolü olmuştur. Bugün oynamak gereksinimi duyan çocukların akıllarına ilk gelen oyun, top oyunudur.

Çocuğun türlü yönden gelişmesine, eğlenmesine yarayan oyunlar kuşkusuz çoktur ve çeşitlidir. Dünyadaki çocuk sayısı kadar oyun vardır desek, pek abartmış olmayız.

Biz bu çalışmamızda, adamızda yaygın olan önemli çocuk oyunlarını verme­ye çalıştık. Bu konuda yardımları geçen tüm arkadaşlara candan teşekkür ederken, özellikle besteli kısımları notaya çekmek lütfunda bulunan K.T.F.D. Senfoni Orkestrası Şefi Sayın Yılmaz Taner’e ne kadar teşekkür etsek, azdır.

Eksiklerimiz, elbet vardır. Bunların başka araştırmacılar tarafından tamamlanacağına inanırız. Her çalışmamızda olduğu gibi, bu küçük kitabımızda da yerli ağız özelliklerini elden geldiğince vermeye, özen gösterdik.

Altında çizgi bulunan n harfleri nazal n harfidir.”

“60. Kütüphane Haftası”

ve Sn. İSLÂMOĞLU…

Geçtiğimiz yıl, 2 Nisan 2024 günü, “60. Kütüphane Haftası” çerçevesinde Milli Arşiv ve Araştırma Dairesi Kıbrıs Kitaplığı‘na Araştırmacı, Şair, Öğretmen Mahmut İSLAMOĞLU‘nun adı verilirken, “Kıbrıs Türk Folklor Araştırmalarında Mahmut İslamoğlu’nun Yeri ve Önemi” konulu bir de panel gerçekleştirildi.

Bu etkinliğe katılan Cumhurbaşkanı Sn. Ersin TATAR’la ilgili olarak da basınımızda, şu haber paylaşıldı:

*     *     *

“Cumhurbaşkanı Ersin TATAR, etkinlikte, Mahmut İSLÂMOĞLU’nun bir öğrencisi olarak konuştuğunu vurguladı.

   İSLÂMOĞLU’nun, Güney Kıbrıs’ta kalan İngiliz okulunda hem Türkçe hem de sınıf öğretmeni olduğunu ve kendisine büyük saygı duyduğunu kaydeden TATAR, “Mahmut İSLÂMOĞLU’nu tanımak ve onun öğrencisi olmak gerçekten büyük mutluluktur. İSLÂMOĞLU, bu yaşına kadar hiçbir zaman sıkılmadan, pes etmeden her zaman üreterek eserleriyle Kıbrıs Türk tarihinde ve edebiyatında, şiirinde önemli bir yere sahiptir ve müstesna yerini koruyacaktır. İSLÂMOĞLU, yazım tarihimizde önemli bir isimdir” dedi.

   Cumhurbaşkanı TATAR, 1963 hadiselerinde Rumların saldırıları sonrasında Kıbrıs Türklerinin kuzeye yerleştiğini, İSLÂMOĞLU’nun Türk tarafındaki İngiliz Maarif Koleji’ni kurarak, İngilizcenin yanı sıra Türkçenin de öğrenilmesi için büyük hizmetler verdiğini belirtti.

TATAR, Mahmut İSLÂMOĞLU’nun hem öğretmen hem baba hem de herkesin büyüğü olarak, samimiyetle, bütün süreci yönettiğini kaydetti.”