Bugün; 19 Mayıs, Gençlik ve Spor Bayramı…
Öncelikle; Kıbrıslı Türkler olarak bizlerin de kutlamakta olduğumuz bu milli bayramımız üzerine, bir özetleme:
* * *
Bugün; “19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayramı” olarak adlandırdığımız bu milli kutlama, aslında, henüz “Bayram” olarak kabul edilmezden on iki yıl önce, Samsunlular tarafından 1926 yılı 19 Mayıs’ı “Gazi Günü” ilân edilir, kutlama töreni düzenlenir ve ilk kez, gerçekleştirilir.
Bu ilk adımdan sonra 19 Mayıs, programlı törenlerle her sene kutlanmaya devam eder.
Aradan dokuz yıl geçer ve bu kez 24 Mayıs 1935’te, “Atatürk Günü” adıyla resmiyet kazanır. Beşiktaş futbol kulübünün girişimleriyle Fenerbahçe Stadı’nda kutlanan “Atatürk Günü”, Galatasaray ve Fenerbahçe taraftarı yüzlerce futbolsever ve sporcunun katılımıyla da bir spor günü hâline gelir.
Bu organizasyondan kısa süre sonra gerçekleşen Spor Kongresi’nde söz alan Beşiktaş Kurucu Üyesi Ahmet Fetgeri Aşeni, kutlanan “Atatürk Günü”nün tüm Türk gençliğini kucaklaması için “19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayramı” adıyla her yıl yapılmasını teklif eder, oylanan öneri kabul edilir, Atatürk’ün de onayını alır ve 19 Mayıs, 20 Haziran 1938 tarihli kanunla “Gençlik ve Spor Bayramı” adını alır.
* * *
Şimdi, Kıbrıslı Türkler olarak bize gelelim.
Eski basınımız incelendiği zaman (kesin olmamakla birlikte, ancak ulaşılabilen en eski kaynak olmasından hareketle), Kıbrıslı Türkler olarak bizlerin “19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayramı”nı ilk kez, günümüzden 82 yıl önce, 1943 yılında kutladığımızı söyleyebiliriz.
Neye dayanarak söyleyebiliriz?
1946-1948 yılları arasında, Fevzi Ali Rıza Bey tarafından yayınlanan HÜRSÖZ gazetemizin 19 Mayıs 1947 tarihli nüshasında hem kırmızı renk süslü çerçeve içerisine alınmış “19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayramımız Kutlu Olsun” manşetinden hem de kendi imzasını taşıyan “19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayramı” başlıklı ve yine ön sayfada yer alan, köşe yazısından…
Şöyle diyor, Fevzi Ali Rıza Bey:
* * *
– “Her sene memleketimizde tekrar edilmesi bir anane haline gelen bu bayram tezahüratı ayni zamanda gençliğimize bir spor sevgisi de aşılamaktadır.
Olgun ve idealist gençlerin spor sevgisinin gençler arasında artmasıyla daha fazla çoğalacağını takdir eden büyüklerimiz, bu günü bizde de bir spor müsabaka günü olarak tesit (kutlama) etmekle çok yerinde bir iş yapmış oluyorlar.
Cemaatimizi rakip ve kuvvetli bir çoğunluğun baskısından kurtarabilmek için, kendine görev bilen ve en çetin işleri başarabilecek iradeli bir gençlik yaratılması icap eder.
Bilmeliyiz ki hayat savaşında muvaffak olan gençler, ekseriyetle sporculuk ruhu ile mücehhez (donanımlı) olan gençlerdir. Adamızdaki Türk varlığı arasında da dört yıldan beri yapılmakta olan sporların…”
* * *
Gazete kâğıdının aşırı yıpranmışlığı nedeniyle “sporların…” kelimesinden sonrası, ne yazık ki okunamıyor…
Ancak, okunabilen son “Adamızdaki Türk varlığı arasında da [dört yıldan beri] yapılmakta olan sporların…” cümlesinden anlıyoruz ki (gazete 1947 basımlı), 19Mayıs’ın Kıbrıs’ta da kutlanması, 1943 yılından başlamaktadır.
Aynı gazetenin üçüncü sayfasında yer alan iki ayrı duyurudan da kutlamanın yalnızca sportif gösterilerle kalmadığı, düzenlenen konser ve balo etkinlikleriyle bir şölene dönüştürüldüğü de görülmektedir.
* * *
1) “Limasol’da KONSER – Bu akşam Pazartesi 19 Mayıs 1947 saat 9’da RİALTO Sinemasında Türkiye’nin biricik halk türküleri sanatkârı ZEHRA BİLİR ve Ankara Radyosu fasıl okuyucu SAFİYE TOKAY ile saz arkadaşları Kemani İSMAİL OKAY, Cümbüş KADRİ ŞENÇALAR, Klârnet HAMDİ TOKAY ve NECDET GEZEN beyleri dinleyeceksiniz. Biletler Köprülüzâde M. Hulusi’de ve gişede satılır.”
2) “Bu akşam Lefkoşa Türk Spor Kulübü tarafından İstanbul Sineması’nda verilecek olan BALO’yu kaçırmayınız”.
* * *
Bilindiği gibi; siyasi bir örgütlenme olarak, 18 Nisan 1943 günü, Dr. Fazıl Küçük tarafından KATAK (Kıbrıs Adası Türk Azınlığı Kurumu) kurulur.
Bir yıl sonra (1944), Kıbrıslı Türklerin sosyal yaşam tarihleri adına çok önemli bir ilk yaşanır…
21 Mayıs 1944 tarihli SÖZ gazetesi– özetle – şu bilgiyi verir:
* * *
– “Anavatanda her sene kutlanan 19 Mayıs Spor ve Gençlik Bayramı, KATAK’ın önayak olmasıyla, bu sene adamızda da parlak bir surette tes’id edilmiştir.
İlk defa olarak atletizm müsabakalarına kadınlı erkekli iştirak eden Kıbrıs Türk Gençliği, büyük başarılar göstermiştir.”
* * *
Kıssadan hissesi:
20 Temmuz 1974 öncesi, tüm Türk yerleşim birimlerindeki orta ve lise öğrencilerinin nasıl bir coşku ve katılımla gösteriler sundukları o günleri yaşayanlarca anımsandığı gibi, gazete sayfalarına yansıyan fotoğraflarda da görsel belgeler olarak, yer almaktadır.
Okul veya mücahit bandolarımızın varlıkları ise moral değerlerimizin ayakta ve hayatta kalmasının en önemli yapı taşlarındandı…
Ne yazık ki dökülen, sökülen ve çürüyen yanlarımızdan oldu her ikisi de…
Gönlüm ve düşüm; kentsel belediyelerimizin, en azından kendi bandolarını olsun yeniden hayatımıza katmalarından yana…
Yorumlar kapalı.