Mustafa ÖZYAĞCI
Lefke Çevre ve Tanıtma Derneği Başkanı Ahmet Hızlı, Turizm ve Çevre Bakanlığı’nın CMC sorununun giderilmesi için hazırlattığı ÇED raporunu inceleyerek onaylayan kişilerin proses işlemi uzmanı olmadıklarını iddia etti ve bölgeye ileri madencilik için tesis kurulmasına kesinlikle izin vermeyeceklerini açıkladı.
Hızlı, ÇED raporunu incelemesi için dışarıdan görevlendirilen iki profesörün özgeçmişlerine baktıklarını ve akademik kariyerlerini incelediklerinde ‘cevher hazırlama’ konusunda proses işleme uzmanı olmadıklarını belirlediklerini söyledi.
Lefke Çevre ve Tanıtma Derneği olarak, kesinlikle ileri madencilik için planlanan tesisin kurulmasına izin vermeyeceklerini belirten Hızlı, firmaya karşı bölge halkı olarak duydukları güvensizliğin son olaylar ile kat kat arttığını ve ilgililerin de bu konuda sessiz kalmasının, halka ve insan sağlığına verilen önemin aynası olduğunu vurguladı.
ÇED raporunu inceleyen öğretim görevlilerinin özgeçmişleri incelendiğinde, maden mühendisliği, maden işletme anabilim dalında görev yaptıkları ve akademik kariyerlerinde cevher hazırlama konularının bulunmadığının açıkça görüldüğünü belirten Hızlı, “ÇED raporunda belirtilen proses işlemi ‘Cevher Hazırlama Anabilim Dalı’na girmektedir. Neden anabilim dalı farklı olan uzmanlara ÇED raporu inceleme görevi verilmiştir?” diye sordu.
“Birçok uzmanla birlikte farklı çalışmalar yürütüyoruz”
“Derneğimiz yıllardır CMC alanı içindeki atık madenlerin ortadan kaldırılması için çalışmalar yapmaktadır” diyen Hızlı, Bu çalışmalar için yurt içinden ve yurt dışından katılan birçok profesör ve alanında uzman kişilerle paneller, seminerler, sempozyumlar düzenlediklerini vurguladı.
Devlet kanadından madenin ortadan kaldırılması adına yıllardır sadece madenin işletilerek kaldırılması yönünde bazı projeler geldiğini savunan Hızlı, bunlardan bazılarının ilk kez denenecek yeni yöntemler ile maden atıklarının temizlenmesi, bazılarının ise bilinen yöntemler içeren projeler olduğunu söyledi.
“Yeni madenciliğe doğru gidiliyor”
Hızlı, tüm projelerin içeriklerinin, sürekli iletişimde oldukları uzman akademisyenlere incelettirildiğini, mevcut madenin işletilmesi ve yeni madenciliğe doğru yönleneceği konusunda raporların verildiğini aktardı.
Hızlı, PORT İSBİ firmasının hazırlamış olduğu maden atıkları içerisinden bakır madeninin alınması ve geriye kalan diğer maden atıklarının gömülerek ortadan kaldırılması işlemi için hazırlanan ÇED raporu incelemelerinde bayağı problemli unsurlar bulunduğuna işaret etti.
Hızlı, burada önemli olan yapılacak temizleme işleminin aslında sadece madencilik işleminin küçük bir parçası olduğunun açıkça görüldüğünü belirtti.
Hızlı, “ÇED raporunda belirtilmeyen fakat PORT İSBİ firmasının başka bir firmaya yaptığı ‘önce CMC alanındaki atık madenler sonrada yer altındaki madenlerin işletilmesine yönelik ortaklık teklifinin’ bu firmanın amacını açıkça ortaya koyduğunu savundu. Hızlı, “yine PORT İSBİ’nin ÇED raporunda belirtilmeyen fakat “altın” madeni ile ilgili planları ve düşünceleri iş ortaklığı teklifinde açıkça belirtilmektedir” dedi ve şöyle devam etti:
“Lefke Çevre ve Tanıtma Derneği olarak yaptığımız araştırmalar neticesinde aşağıdaki soruları soruyoruz.
1. ÇED raporunu inceleyen öğretim görevlilerinin özgeçmişleri incelendiğinde maden mühendisliği, maden işletme anabilim dalında görev yapmakta ve akademik kariyerlerinde cevher hazırlama konuları bulunmadığı görülmüştür. Neden proses işlemi uzmanı kişiler ÇED raporu incelemesinde bulunmamaktadır?
2. ÇED raporunda belirtilen proses işlemi ‘Cevher Hazırlama Anabilim Dalı’na girmektedir. Neden farklı bir anabilim dalı uzmanlarına ÇED raporu inceleme görevi verilmiştir?
3. KKTC – TC Hükümetleri arasında 29 Mayıs 2004’te “Çevre Alanında İşbirliği Anlaşması” imzalanmıştır. Bu anlaşma halen sürmektedir. Bu anlaşmada ÇED raporu incelemesi maddesi de mevcut olmasına rağmen neden ilgili TC bakanlığından destek alınmamış ve ayrı bir ödenek ile Çukurova Üniversitesi’nden destek alınmıştır?
4. PORT İSBİ firması madencilik proses işlemi yapacağı ÇED raporunda açıkça belirtilmektedir. Neden sözleşmesi Jeoloji ve Maden Dairesi ile yapılmamış ve Serbest Bölgeler Yönetim Kurulu ile yapılmıştır?
5. PORTİSBİ firmasının ilgili dairede madencilik ruhsatı alınmamış olmasına rağmen neden proses işlemi için sunduğu ÇED raporu incelenmeye alınmıştır. Ruhsatız iş yapma yasal mıdır?
6. ÇED Raporu incelemesini yapan komite ile neden bölge halkı ve bölge STÖ’leri ile görüştürülmüyor.?”
Hızlı, “yukarda belirtilen ve cevabını bilmediğimiz sorular nedeniyle, çıkacak olan ÇED inceleme sonucunun kesinlikle firma lehine olacağına inanmaktayız” diye konuştu.
“Dernek olarak ‘hukuksal’ bir süreç başlatacağız”
Lefke Çevre ve Tanıtma Derneği olarak hukuksal bir sürecin başlatılması için çalışma yaptıklarını ifade eden Hızlı, basın yoluyla halka bilgi vereceklerini ve yine ayni şekilde alternatif bir ÇED raporu incelemesinin yapılması için KKTC’de Türkiye’deki bazı üniversitelerde bulunan ve cevher hazırlama yani “proses işlemi uzmanı” olan kişilerle iletişime geçtiklerini, ilgili alternatif raporun hazırlanması sürecini başlattıklarını belirtti.
Hızlı, ayrıca kontrolsüz ve güvenliksiz bir şekilde 3 Temmuz 2016 Pazar günü Mağusa Serbest Limanı’ndan Gemikonağı CMC alanına yangıdan mal kaçırır gibi 8 TIR’ın getirildiğini ve CMC alanında devlet kontrolü olmadan işlem yapıldığını iddia etti ve bunun da endişe verici olduğunu söyledi.
Bu olaydan sonra konu firmanın adının bir süre önce basında kaçak silah ile ilgili çıkan haberlere yansımasının firmanın kontrolsüz ve güvenliksiz iş yaptığının simgesi olduğunu savunan Hızlı, ilgili kurumların CMC alanına getirilen TIR’ları incelemesi gerektiğini belirtti.
Hızlı son olarak şunları dile getirdi:
“CMC maden atıklarının temizlenmesi proses işlemi ile yapılmasına izin vermeyeceğiz. Temizleme işlemi sadece atık madenin gerekli önlemler alınarak yerinde gömülmesi ile olmalıdır.
Turizm ve Çevre Bakanlığı’ndan talebimiz;
1. PORT İSBİ ile Serbest Bölgeler Yönetim Kurulu arasındaki sözleşmenin iptal edilmesi.
2. Maden atıklarının temizlenmesi sürecinin 5 yıl ile sınırlandırılması.
3. Yeni bir teknik şartname hazırlanması ve halkı ve çevreyi koruyan ciddi maddelerin eklenmesi.
4. Şeffaf bir ihale süreci ile ihale açılması.
5. Yapılacak işlerin ve sürecin kontrol mekanizması belirlenmeli ve bunun için bir komite kurulmalı. Bu komiteye Lefke Belediyesi, Lefke Avrupa Üniversitesi, Sivil Toplum Örgütleri de dahil edilmeli.”
