
Artun ÇAĞA
KKTC ile Türkiye arasındaki karşılıklı ticaret 2017’de Türkiye lehine artmaya devam etti. Geçen yıl KKTC’nin Türkiye’ye ihracatı yüzde 3,5 oranında, ithalatı ise yüzde 21 oranında yükseldi. Bu gelişme hem ticaret hacminin hem de KKTC’nin ticaret açığının artmasına neden oldu.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verileri, KKTC’nin Türkiye’ye karşı verdiği ticaret açığının 1 milyar 030 milyon 333 bin ABD Doları’na fırladığını gösteriyor. Verilere göre, 2017’deki ticaret açığı bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 22,31 oranında arttı. 2017’de KKTC Türkiye’ye 66.5 milyon dolarlık mal satarken, bu ülkeden 1 milyar 97 milyon dolarlık mal aldı.
TÜİK verileri, 2016’da KKTC’nin Türkiye ile ticaretinde 842 milyon 892 dolar açık verdiğini (64.5 milyon dolar ihracat, 906.9 milyon dolar ithalat) ortaya koyarken, bu rakamın da son altı yılın en düşük ticaret açığı olduğu hesaplanmıştı.
KKTC’nin ticaret açığı 2015’te 936 milyon 830 bin, 2014’te de 1 milyar 115 milyon dolar 2013’te 1 milyar 050 milyon, 2012’de 934 milyon, 2011’de de 951 milyon dolar, 2010’da 916.9 milyon dolar, 2009’da 728 milyon dolar ve 2008’de de 1 milyar 019 milyon dolar olarak kayıtlara geçmişti.
KIBRIS Ekonomi’nin Türkiye İstatistik Kurumu’ndan (TÜİK) sağladığı veriler ayrıca, KKTC-TC arasındaki karşılıklı ticaretin son 10 yılda 10 milyar 829 milyon dolara çıktığını gösteriyor.
Söz konusu rakamın 10 milyar 172 milyon doları KKTC’nin TC’den yaptığı ithalatı, 656.7 milyon doları da KKTC’nin ihracatını gösteriyor. 10 yıllık sürede KKTC’nin TC’ye karşı verdiği ticaret açığı 9 milyar 515 milyon dolar düzeyinde olurken, ihracatın ithalatı karşılama oranı da yüzde 6,45’te kaldı.
Ticaret hacmi 1.1 milyar dolar
TÜİK verileri, Aralık 2017 sonunda TC-KKTC ticaret hacminin 1 milyar 163 milyon 847 bin dolara yükselerek, 2013’ten sonra son on yılın en yüksek ikinci rakamı olduğunu da gösterdi. Ticaret hacmi ayrıca, 2016’ya kıyasla 193 milyon dolar (20,96) arttı. Önceki yılki ticaret hacmi 971 milyon 473 bin dolardı.
2016 sonunda Türkiye ile KKTC arasındaki karşılıklı ticaret son altı yılın en düşük rakamına inmişti. 2015’te 1 milyar 075 milyon 566 dolar olarak gerçekleşen TC-KKTC ticaret hacmi, 2016’da 1 milyar doları bulmazken, 971 milyon 930 bin dolarda kalmış, ticaret hacmindeki gerileme ise yüzde 10,66 (103 milyon 636 bin dolar olarak hesaplanmıştı.
KIBRIS Ekonomi’nin Türkiye İstatistik Kurumu’ndan (TÜİK) sağladığı veriler, ticaret hacminin 2014’te 1 milyar 274 milyon, 2013’te 1 milyar 183 milyon, 2012’de 1 milyar 085 milyon ve 2011’de de 1 milyar 103 milyon dolar olduğunu gösteriyor.
İhracat ithalatın yüzde 6,08’i
KKTC’nin Türkiye’ye yönelik ticaretinde, ihracatın ithalatı karşılama oranı ise yıllardır yüzde 9’u bile bulmadı. 2017’de de ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 6,08’de kaldı. Bu oranın son sekiz yılın en düşük rakamı olduğu dikkati çekti.
2016’da yüzde 7,11 oranında hesaplanan ihracatın ithalatı karşılama oranı 2011’de yüzde 7,92 ile zirve yaparken, 2013’te 5,96 düzeyinde saptanmıştı. Yaptığımız hesaplamalara göre 2015’te ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 6,90 oranında gerçekleşirken, bu oran 2014’te yüzde 6,67, 2012’de yüzde 7,48 ve 2010’da da yüzde 5,97 oranında hesaplanmıştı.
Rum Yönetimi-TC Ticareti
Türkiye ile Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’nin ticareti “resmi TÜİK” verilerine de yansımış durumda. Her kadar da TÜİK’in açıkladığı rakamlar, Rum Yönetimi tarafından zaman zaman açıklanan verilerden çok daha düşük olsa da veriler, doğrudan ticaret yapıldığının göstergesi.
TÜİK verilerine göre Türkiye 2017’de Güney Kıbrıs’a 880 bin dolarlık mal satarken, 707 bin dolarlık da mal aldı. TC-Rum Yönetimi arasında ise 1 milyon 587 bin dolarlık ticaret hacmi oluştu.
KIBRIS Ekonomi’nin TÜİK verilerinden derlediği rakamlar, 2008-2017 arasındaki dönemde TC-GKRY arasında 24 milyon 575 bin dolarlık bir karşılıklı ticaretin yapıldığını gösteriyor. Söz konusu rakamlara göre bu süre içerisinde Türkiye Rum Yönetimi’ne 21 milyon 498 bin dolarlık mal satarken, bu topraklardan 3 milyon 77 bin dolarlık mal aldı. Başka deyişle GKRY’nin bu ticarette 18 milyon 421 bin dolarlık açığı söz konusu.
Yorumlar kapalı.