Merkez Bankası’nın 2022 ve 2023 yılı için yayınladığı raporlarda enflasyon canavarındaki gerileme dikkat çekiyor
Ortalama aylık enflasyonda gerileme… Merkez Bankası’nın her yıl yayınladığı raporlar ekonominin durumunu gözler önüne seriyor. 2022 yılında ortalama yüzde 5,74 olan aylık enflasyon, 2023 yılında ortalama yüzde 5,24 seviyesine geriledi.
Çalışan sayısı arttı… Rapora göre Kasım 2022 ile Kasım 2023 arasında çalışma izinli sigortalı çalışan sayısı yüzde 16,89 arttı. Böylelikle çalışan sayısı 54 bin 355’ten 63 bin 537’ye yükseldi. KKTC vatandaşı sigortalı çalışan sayısı da aynı dönemde 72 bin 817’den 77 bin 904’e yükseldi.
3’üncü ülke çalışanında patlama… Üçüncü ülke uyruklu sigortalı sayısı Kasım 2023’te bir önceki yılın aynı ayına nazaran yüzde 36,51 artarak 25 bin 727 seviyesine ulaştı. Aynı dönemde Türkiye vatandaşı sigortalı çalışanların sayısı da 35 bin 509’dan 37 bin 810’a çıktı.
Ali ÇATAL
KKTC Merkez Bankası, Ekim-Kasım-Aralık 2023 dönemi verilerini içeren dördüncü çeyrek bültenini yayımladı.
Dünya Bankası tarafından Ocak 2024’te yayımlanan Küresel Ekonomik Beklentiler Raporu’na göre, küresel büyümenin 2024 yılında yüzde 2,4 bandında gerçekleşmesinin beklendiği hatırlatılan rapor, büyüme hızındaki bu yavaşlamanın ise uzun yıllardır süren yüksek enflasyonu dizginlemeye yönelik sıkı para politikalarının, durgun küresel ticaretin ve kısıtlayıcı kredi koşullarının yansıması olduğuna vurgu yaptı.
Merkez Bankası raporu, Ekonomik Kalkınma ve İş Birliği Örgütü (OECD) tarafından Şubat 2024’te yayımlanan Ekonomik Görünüm Ara Raporu’nda da 2023 yılında küresel büyümenin hız kaybetmediği ve küresel enflasyonun beklenenden hızlı düştüğünün belirtildiğine işaret etti. Ayrıca, ekonomik büyüme oranlarının ülkeler arasında farklılık gösterdiğinden de bahsedildi; ABD ve gelişmekte olan pek çok ekonomideki güçlü büyümenin çoğu Avrupa ülkesindeki ekonomik yavaşlamayla küresel büyümeyi dengelediği vurgulandı. OECD raporunda, küresel gayri safi yurt içi hasıla (GSYH) büyümesinin 2023 ve 2024 yıllarında sırasıyla yüzde 3,1 ve yüzde 2,9 bandında gerçekleşeceği ve 2025 yılında ise finansal koşulların da iyileşeceği beklentisiyle yüzde 3’e yükseleceği öngörüsü yapıldı.
KKTC özelinde istihdam
Rapora göre, 2020 yılında tüm dünyayı etkileyen yeni tip Koronavirüs (Kovid-19) salgını nedeniyle toplam aktif sigortalı çalışanların sayısında yaşanan düşüş, 2022 yıl sonu itibarıyla salgın öncesi rakamlarının üzerine çıktı.
Buna göre, salgın öncesinde 119 bin 568 olan kayıtlı çalışan sayısı, Kasım 2022 itibarıyla 127 bin 172, Kasım 2023’te de 141 bin 441 seviyesine yükseldi. Kasım 2022 ile Kasım 2023 arasında çalışma izinli sigortalı çalışan sayısı da yüzde 16,89 artarak 54 bin 355’ten 63 bin 537’ye; KKTC vatandaşı sigortalı çalışan sayısı ise aynı dönemde 72 bin 817’den 77 bin 904’e yükseldi.
Öte yandan, Çalışma Dairesi verileri uyarınca, 2020–2023 yılları arasında çalışma izinli sigortalı sayısındaki değişimde en büyük pay, üçüncü ülke uyruklu sigortalılardan kaynaklanıyor zira 2020 yılı başında 16 bin 504 olan üçüncü ülke uyruklu sigortalı sayısı, 2022 yılında 18 bin 846’ya yükseldi. Üçüncü ülke uyruklu sigortalı sayısı, Kasım 2023’te ise bir önceki yılın aynı ayına nazaran yüzde 36,51 artarak 25 bin 727 seviyesine ulaştı. Aynı dönemde Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı sigortalı çalışanların sayısı da 35 bin 509’dan 37 bin 810’a yükseldi.
KKTC vatandaşı sigortalı çalışanların toplam sigortalı çalışanlar içindeki payı da Kasım 2023 yılı itibarıyla yüzde 55 seviyesinde. Türkiye Cumhuriyeti uyruklu sigortalıların toplam sigortalılar içindeki payı ise 2023 yılında yüzde 26,7’ye geriledi. Diğer uyruklu sigortalıların payı ise Mayıs 2023’te yüzde 18,2 olarak kayda geçti.
Enflasyon gelişmeleri
Rapora göre, 2023 yılının dördüncü çeyreğinde enflasyon, ekim, kasım ve aralık periyotlarında, bir önceki aya göre sırasıyla yüzde 1,92, yüzde 4,42 ve yüzde 5,44 olarak gerçekleşti. Hatırlanacağı üzere, 2022 yılının aynı döneminde aylık enflasyon sırasıyla yüzde 3,42, yüzde 2,48 ve yüzde 4,5 bandındaydı. 2022 yılında ortalama yüzde 5,74 olan aylık enflasyon, 2023 yılında ise ortalama yüzde 5,24 seviyesinde gerçekleşti.
2023 yılının dördüncü çeyreğinde, bir önceki yılın aynı ayına göre yıllık enflasyon ekim, kasım ve aralıkta sırasıyla yüzde 78,6, yüzde 81,99 ve yüzde 83,63 olarak gerçekleşti. 2022 yılının aynı döneminde enflasyon sırasıyla yüzde 120,72, yüzde 114,35 ve yüzde 94,51 olarak gerçekleşmişti.
2023 yılının dördüncü çeyreğinde bir önceki yılın aralık dönemine göre enflasyon ekim, kasım ve aralık dahilinde sırasıyla yüzde 66,78, yüzde 74,16 ve yüzde 83,63 olarak gerçekleşti. 2022 yılı son çeyreğinde ise önceki yılın aralık periyoduna göre enflasyon sırasıyla yüzde 81,64, yüzde 86,14 ve yüzde 94,51 bandında kayıtlara geçti.
Aralık 2023 dahilinde yıllık fiyat artışının en yüksek olduğu harcama grupları, sırasıyla yüzde 116,63 ile eğitim, yüzde 111,95 ile lokanta ve oteller, yüzde 111,93 ile haberleşme ve yüzde 96,09 ile sağlık kalemleri oldu.
Aralık 2023 sonu itibarıyla önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 64,35 ile en düşük artışı yaşayan kalem ise gıda ve alkolsüz içecekler olarak belirlendi.
Yorumlar kapalı.